Dezinformasiya ilə necə mübarizə aparaq? .....                     Gürcüstan Prezidenti hakimiyyətə 1 HƏFTƏ VAXT VERDİ .....                     İsrail və Türkiyə arasında MÜHARİBƏ riski artdı: Azərbaycan isə... .....                     Bəzi Qərb dairələrinin “qarın ağrısı” nədir? .....                     "İçim parça parçadır" .....                     "Mahnını ilk eşidəndə oxumaq istəmədim..." .....                     Ukrayna xüsusi xidmət orqanları İsrail “Mossad”ından nümunə götürür .....                     Doğrudanmı ruslar "əli qanlı" Stalinə pərəstiş edirlər? .....                     Qərb hərəkətə keçdi: 90-larda Bakını qarışdıran taktika işə düşür .....                     Trampın Ukrayna ilə bağlı PLANI VAR .....                     Aqrar universitetdə rəsmən BAZAR AÇIBLAR... .....                     Trampın gəlini ABŞ Senatına namizədliyini geri götürüb .....                     "Əməliyat etdirməyə gücümüz çatmır..." .....                     “Söz savaşına çıxsaydılar yaxşı olardı, xanımlara bunu yaraşdırmadım” .....                     Minimüharibə olacaq: ya məcburi, ya da… .....                     "Vörkşoplar regionlarda da gənclərin yararlanması üçün əlçatan olmalıdır" .....                     Azərbaycanın məşğulluq bazarında vəziyyət qadınların xeyrinə deyil .....                     Elə qəzəllər var idi ki, onları “oğurlayırdım”... .....                     "Bizdə nə qədər problem olsa da... .....                     Aişə əl-Dibs Azad Suriyanın ilk yüksək səviyyəli qadın məmur oldu .....                     Azərbaycan Prezidentinin bu səsini, çağırışlarını lazımınca qiymətləndirməyiblər .....                     Əsəddən sonra Suriyanı nələr gözləyir? .....                     “Qanunla qadağandır, müraciət etsinlər” .....                     "Yaşamaq istəyirdi, amma..." .....                     Bu necə olur, Məmməd Abbasbəyli? .....                     Nazir xəstə heyvan məsələsindən necə yayınır? .....                     Göyçay sakini dərdini KİMƏ DESİN? .....                     “Nar” və “NETTY” ölkənin ən yaxşı rəqəmsal təşəbbüslərini mükafatlandırdı .....                     Azərbaycana qarşı qarayaxma: Qaz uğrunda geosiyasi mübarizə .....                     Estetik əməliyyatlar epidemiya şəklini alıb .....                     Azərbaycanda şirkət açmağın xərci nə qədərdir? .....                     Feministlərin “xaç anası”nı Emin Əmrullayevlə nə bağlayır? .....                     "Xoşbəxtəmsə, söhbət bağlanıb..." .....                     Pentaqon silahlanır .....                     Avtomobil bazarında bu maşına tələbat artdı... .....                     Xankəndidə “cızılan plan” Tiflisə yönəldi .....                     “Bunsuz sülh olmayacaq!” .....                     Makronun təşəbbüsü keçmədi .....                     Sülh heç üfüqdə də görünmür .....                     Üçtərəfli görüşdə fiasko: .....                 

Ərdoğan Qərbə baxır. Putin neyləyəcək - GƏLİŞMƏ
Tarix: 24-07-2023, 10:38 | Çap et
Ərdoğan Qərbə baxır. Putin neyləyəcək
O, son iyirmi ilin ən çətin seçkiləri ərəfəsində mühafizəkar və millətçi seçicilərin dəstəyini almaq, habelə son illər apardığı uğursuz iqtisadi siyasətdən diqqət yayındırmaq üçün Qərb müttəfiqlərini və prinsiplərini tənqid etməkdən çəkinmirdi. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan LGBT vətəndaşların hüquqlarına qarşı kampaniya aparır, İsveçin NATO üzvlüyünün qarşısını alır, Vaşinqtonu mayda keçirilən seçkilərə müdaxilədə günahlandırırdı.

Seçkilərdə qalib gələrək növbəti beş il üçün hakimiyyətini qarantiya altına aldıqdan sonra isə Ərdoğan Qərb ölkələri ilə münasibətləri düzəltməyə çalışır. Bunun Rusiya Prezidenti Vladimir Putin üçün, Ankaranın Moskva ilə iqtisadi əlaqələri, habelə Türkiyənin Kiyev və Ukraynadakı müharibəyə yanaşması baxımından nə demək olduğu haqda suallar yaradır. AzadlıqRadiosunun əməkdaşı Tod Prins (Todd Prince) bu haqda yazır.

Türkiyə lideri iyulun 11-12-də Litvada keçirilən NATO sammiti ərəfəsində İsveçin transatlantik hərbi alyansına üzvlüyünə yaşıl işıq yandırdı. Bundan əlavə, təəccüblü olsa da, o, Türkiyənin Avropa Birliyinə qoşulması prosesinin canlandırılması ilə bağlı çağırış etdi.

Bir neçə gün öncə, Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin Ankaraya səfəri zamanı Erdoğan Ukraynanın NATO üzvlüyünə layiq olduğunu demişdi. Xatırladaq ki, Rusiya bunu özünün “qırmızı xətt”i adlandırıb. Türkiyə eyni zamanda beş Azovstal komandirini Putinə söz verdiyi vaxtdan tez Kiyevə qaytarmaqla Kremlin etirazına səbəb olub. Ötən ilin mayında təslim olan və Rusiyanın əsir götürdüyü Azovstal döyüşçüləri sentyabrda Türkiyənin vasitəçiliyi ilə dəyişdirilərək Türkiyəyə gətirilmişdi. “Al-Jazeera” yazır ki, əldə olunan razılaşmaya görə, onlar müharibənin sonunadək Türkiyədə qalmalı idi.


Qərbə tam meyllənmə, yoxsa...
Ərdoğan bu addımlarla ciddi dividentlər əldə etdi: ABŞ Prezidenti Co Baydenlə ikitərəfli görüş, F-16 döyüş təyyarələri vədi, İsveçdən Türkiyə-AB gömrük ittifaqına dəstək və terrorizmə qarşı mübarizədə əməkdaşlıq vədi.

Ancaq ekspertlər deyirlər ki, bütün bunlar Ərdoğanın tamamilə Qərbə yönəlməsi, yaxud Putinlə münasibətlərinə təhlükə yaratmağa razılaşması demək deyil. Putinlə Ərdoğan Qərbin bütün dünyaya dominantlıq etmək istədiyi haqda iddianı paylaşırlar. Seçki kampaniyası ərzində Qərb liderləri sakitcə Ərdoğanın uduzmasını gözlədiyi halda Putin ona maliyyə dəstəyi verib.

Ərdoğanın Qərbə meyllənməsi əsasən maliyyə səbəblərindən qaynaqlanır. Türkiyə iqtisadiyyatının dirçəldilməsi üçün daha çox xarici sərmayəyə ehtiyac var. Ancaq ekspertlər deyirlər ki, vaqnerçilərin iyunda qısamüddətli üsyanından sonra Putinin güclü lider kimi imicinə xələl gəlməsi də bu məsələdə rol oynaya bilər.

Ekspertlər hesab edirlər ki, əsasən iki avtoritar liderin şəxsi münasibətləri üzərində qurulan Türkiyə-Rusiya əlaqələrində zəifləmiş Putin o qədər də etibarlı tərəfdaş kimi görünmür.


Ərdoğanın “şərtləri”
Vaşinqtonda fəaliyyət göstərən Brukinsqs İnstitutunun araşdırmaçısı Aslı Aydıntaşbaş AzadlıqRadiosuna deyib ki, seçkilərin bitməsindən sonra Ərdoğan "Qərblə əlaqələrini isitməyə çalışır”, ancaq bunun “özünün şərtləri” altında baş verməsini istəyir.

O qeyd edib ki, Ərdoğan hələlik, özünün yaratdığı, Qərblə münasibətlərin pisləşməsinə səbəb olan problemləri həll etmək niyyətini göstərməyib. O həmin problemlərdən biri kimi Türkiyədə təsisatların dağıdılmasını göstərib.

Türkiyənin AB-yə qoşulmaq və birliklə gömrük ittifaqını inkişaf etdirmək məsələsində niyyəti ciddidirsə, bu məsələlərin həlli vacibdir. Ancaq Ərdoğanın NATO sammiti öncəsi verdiyi bəyanatlar fonunda bunlar diqqətdən kənarda qalıb.

Türkiyə üzrə ekspert Nikolas Dənfors (Nicolas Danforth) “Twitter”də yazıb ki, Ərdoğanın addımlarını “böyük dəyişiklik” kimi qəbul etmək “məsələn, insan haqları və qanunun aliliyi kimi məsələlərdə tutarlı addımlar atmadan məhz onun əldə etməyə çalışdığı iqtisadi və siyası mənfəəti” ona vermək deməkdir.

2016-cı ildəki dövlət çevrilişi cəhdindən sonra Ərdoğan baş verənlərə görə ABŞ-da yaşayan din xadimi Fətulla Güləni və dolayı yolla Vaşinqtonu ittiham edərək ABŞ hökumətindən onun ekstradisiyasını tələb etdi. Bunun ardınca o, Rusiyadan S-400 hava hücumundan müdafiə sistemini alaraq NATO-nu qəzəbləndirdi.

Rusiya ilə 2,5 milyard dollarlıq bu sövdələşmədən sonra 2019-cu ildə ABŞ Türkiyəni F-35 döyüş təyyarələri proqramından çıxardı və Ankaraya özünün ən qabaqcıl döyüş təyyarələrini satmaqdan imtina etdi.

2021-ci ildə Co Bayden (Joe Bien) hakimiyyətə gələndə iki ölkə arasında münasibətlər gərgin olaraq qalırdı. Seçki kampaniyası zamanı Ərdoğanı “avtokrat” adlandıran Bayden ABŞ-ın Türkiyə müxalifətini Ərdoğanı seçkilərdə məğlub edə bilməsi üçün dəstəkləməli olduğunu dedi.

Bayden yalnız 2021-ci ilin aprelində, vəzifələrinin icrasına başlamasından 3 ay keçmiş Ərdoğana zəng vurub. O, Türkiyə liderinə I Dünya müharibəsi zamanı Osmanlı imperiyası dövründə baş vermiş ermənilərin kütləvi qırğınını soyqırımı kimi tanıyacağını deyib.

O zaman ekspertlər Baydenin Ərdoğanla münasibətləri prioritet saymaq niyyətində olmadığını demişdilər.

Ancaq Rusiyanın Ukrayna üzərinə tammiqyaslı hücuma keçməsi Ərdoğana NATO və Vaşinqtonu özünə minnətçi salmaq, eyni zamanda onları daha da qıcıqlandırmaq üçün fürsət verdi.


İncə balans
O, Putinlə müntəzəm əlaqə saxlayan, eyni zamanda Zelenski ilə yaxşı münasibətlərdə olan yeganə NATO lideridir. Bu isə onu Rusiya və Ukrayna arasında potensial vasitəçiyə çevirir.

Ərdoğan hücumun başlanmasından bəri eyni zamanda həm Kremli qınamaq, həm də Ukraynaya yardım etmək, həm də Rusiya ilə ticarəti artırmaqla incə balansı qoruyub saxlaya bilib.

Türkiyə Ukraynanı qırıcı silahlarla təchiz etməyə hələ NATO-nun digər üzvlərindən əvvəl başlayıb. Müharibənin ilkin mərhələlərində “Bayraktar” dronları Ukraynanın müdafiəsində mühüm rol oynayıb. Qismən Ərdoğanın kürəkəninin nəzarətində olan “Baykar” şirkəti Ukraynada açılışı 2025-ci ilə planlaşdırılan zavod tikməkdədir.

Ötən il Ərdoğan Moskva və Kiyev arasında taxıl sazişinin bağlanmasına və beləliklə dünyada qida böhranının zəiflədilməsinə yardım edib. Ukrayna taxılının mühüm idxalçısı olan Türkiyənin özü də bu sazişdən böyük mənfəət götürüb.

Moskvanın Ukraynaya hücumunun ardınca Ankara Rusiya hərbi gəmilərinin Türkiyə boğazlarından keçməsini qanuni şəkildə blokladı. Bu isə Rusiyaya hərbi baxımdan mane oldu.


Putinin ən çox görüşdüyü lider
Putinin keçmiş sovet regionu xaricində ən çox görüşdüyü lider Ərdoğandır. Onlar Ukrayna, Azərbaycan, Suriya və Liviyada toqquşan maraqlarını yoluna qoymaq üçün yaxşı işgüzar münasibətlər qura biliblər.

Ekspertlər hesab edirlər ki, yaxın zamanlarda Ankarada baş tutacağı gözlənilən görüşdə Ukraynadakı müharibə, taxıl sazişinin yenilənməsi və iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi müzakirə ediləcək.

Ərdoğanın zəif nöqtəsi Türkiyənin Rusiya enerjisindən güclü asılılığı və iqtisadiyyatının zəifliyidir. Sonuncu məsələ Ərdoğanın özünün siyasətinin nəticəsi hesab edilir.

Bu səbəbdən Ərdoğan Qərbin Rusiyanı Ukraynaya qarşı hücuma görə cəzalandırmaq üçün tətbiq etdiyi sanksiyalara qoşulmaqdan imtina edib.

Təhlilçilər Ərdoğanın bunu daxildəki iqtisadi çətinlikləri daha da dərinləşdirməmək üçün etdiyini deyirlər. Hazırda Türkiyədə inflyasiya 40%-ə çatıb, lirənin dəyəri isə dollara nisbətdə rekord dərəcədə düşüb.


Türkiyənin qazancı
Ötən il Rusiya Çini geridə qoyaraq Türkiyəyə dəyər baxımından ən çox mal ixrac edən ölkə olub. Ankara fürsətdən yararlanaraq Rusiyadan sanksiyalar səbəbindən ucuzlaşmış neft, qaz və kömür alıb.

Sanksiyalara görə daha Avropaya gedə bilməyən rusiyalı turistlər və iş adamları Türkiyəyə axışaraq ölkəyə çoxlu valyuta gətirirlər.

Ekspertlər deyirlər ki, Ərdoğanın Qərb və Yaxın Şərqdəki qonşuları ilə münasibətləri yaxşılaşdırmağa meyllənməsi onun iqtisadi problemləri həll etmək üçün Putin və Rusiyadan başqa seçimlərinin də olmasına işarədir.

Ərdoğan Putinin Ankaraya səfəri ərəfəsində zəngin Yaxın Şərq ölkələrinə səfər edərək ölkəsinə iri həcmdə investisiya cəlb etməyə çalışıb.

ABŞ-ın Corc Meyson Universitetinin siyasi elmlər professoru Mark Kats (Mark Katz) hesab edir ki, Türkiyə hələ də ucuz Rusiya enerji daşıyıcılarından asılı olsa da, Putin və Rusiya elitasının Türkiyədən asılılığı daha çoxdur.

Azadlıq Radiosu









 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
Yox
Bu yolda Rusiyanın ağzı ovulacaq

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
Dezinformasiya ilə necə mübarizə aparaq? - AÇIQLAMA
Bu gün, 00:48
Gürcüstan Prezidenti hakimiyyətə 1 HƏFTƏ VAXT VERDİ - "Sputnik Georgia"
Bu gün, 00:43
İsrail və Türkiyə arasında MÜHARİBƏ riski artdı: Azərbaycan isə... - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 00:36
Bəzi Qərb dairələrinin “qarın ağrısı” nədir? - COP29-a qarşı HİBRİD HÜCUMLAR
Dünən, 22:39
"İçim parça parçadır"
Dünən, 22:34
"Mahnını ilk eşidəndə oxumaq istəmədim..." - AUDİO
Dünən, 18:37
Ukrayna xüsusi xidmət orqanları İsrail “Mossad”ından nümunə götürür - ARAŞDIRMA
Dünən, 18:35
Doğrudanmı ruslar "əli qanlı" Stalinə pərəstiş edirlər? - “Möhkəm əl” axtarışı
Dünən, 18:33
Qərb hərəkətə keçdi: 90-larda Bakını qarışdıran taktika işə düşür - NƏ BAŞ VERİR?
Dünən, 18:28
Trampın Ukrayna ilə bağlı PLANI VAR - KİV
Dünən, 13:57
Aqrar universitetdə rəsmən BAZAR AÇIBLAR... - "... əvvəlki rektorun ölənlərinə rəhmət oxuyurlar"
Dünən, 13:55
Trampın gəlini ABŞ Senatına namizədliyini geri götürüb
Dünən, 13:22
"Əməliyat etdirməyə gücümüz çatmır..." - Heydər Əliyev Fonduna MÜRACİƏT
Dünən, 13:19
“Söz savaşına çıxsaydılar yaxşı olardı, xanımlara bunu yaraşdırmadım” - ETİRAZ
Dünən, 13:04
Minimüharibə olacaq: ya məcburi, ya da… – Manukyan
Dünən, 12:39
"Vörkşoplar regionlarda da gənclərin yararlanması üçün əlçatan olmalıdır" - deputat
Dünən, 12:37
Azərbaycanın məşğulluq bazarında vəziyyət qadınların xeyrinə deyil - MALƏSƏF...
Dünən, 11:17
Elə qəzəllər var idi ki, onları “oğurlayırdım”... - Xalq artisti ETİRAF ETDİ
Dünən, 11:15
"Bizdə nə qədər problem olsa da... böyüklər heç vaxt bunu uşaqlara bildirməməlidir"
Dünən, 11:13
Aişə əl-Dibs Azad Suriyanın ilk yüksək səviyyəli qadın məmur oldu
Dünən, 11:10
Azərbaycan Prezidentinin bu səsini, çağırışlarını lazımınca qiymətləndirməyiblər - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 11:08
Əsəddən sonra Suriyanı nələr gözləyir? - ARAŞDIRMA
Dünən, 09:25
“Qanunla qadağandır, müraciət etsinlər” - 35 yaşla bağlı problem
Dünən, 09:19
"Yaşamaq istəyirdi, amma..." - Vəfat edən aktyorun xanımından açıqlama
Dünən, 09:09
Bu necə olur, Məmməd Abbasbəyli? - Riskli vergi ödəyicisi, vergi borcu olan “İnpeks.N” MMC tenderdə qalib seçilib
Dünən, 09:07
Nazir xəstə heyvan məsələsindən necə yayınır? - İLGİNC GƏLİŞMƏ
Dünən, 09:03
Göyçay sakini dərdini KİMƏ DESİN? - VİDEO
Dünən, 08:52
“Nar” və “NETTY” ölkənin ən yaxşı rəqəmsal təşəbbüslərini mükafatlandırdı - FOTO
Dünən, 08:47
Azərbaycana qarşı qarayaxma: Qaz uğrunda geosiyasi mübarizə - NƏ ETMƏLİ?
Dünən, 08:41
Estetik əməliyyatlar epidemiya şəklini alıb - Qazanan yalnız plastik cərrahlardır
Dünən, 08:37
Azərbaycanda şirkət açmağın xərci nə qədərdir?
Dünən, 08:30
Feministlərin “xaç anası”nı Emin Əmrullayevlə nə bağlayır? - 700 min, nazirlik, vəzifə…
Dünən, 08:28
"Xoşbəxtəmsə, söhbət bağlanıb..."
Dünən, 08:23
Pentaqon silahlanır - 12 milyarda 145 ədəd “F-35” sifariş verib
Dünən, 08:21
Avtomobil bazarında bu maşına tələbat artdı... - "Dəmir tabutlar"ın bahalaşma səbəbi budur...
Dünən, 08:19
Xankəndidə “cızılan plan” Tiflisə yönəldi - Bakı 4 tərəfli hədəfdə
Dünən, 08:14
“Bunsuz sülh olmayacaq!” - FAKT BUDUR!
Dünən, 08:12
Makronun təşəbbüsü keçmədi - AB liderləri razılaşmır
Dünən, 08:09
Sülh heç üfüqdə də görünmür - Azərbaycan və Ermənistan liderləri o zaman masaya oturacaqlar ki....
21-12-2024, 20:22
Üçtərəfli görüşdə fiasko: - Son plan işə düşdü, o ərazilər vurulacaq
21-12-2024, 20:19
Simvolik məbləğ: artan əmək haqqımız sevindirici deyil - FAKT BUDUR!
21-12-2024, 18:00
Milli kimliyimizə təhlükə: - Öz dilində danışmağı ar bilən, fasonlu ədəbazlar...
21-12-2024, 17:56
“Məktəb məsələsində hər kəs diqqətli olmalıdır” - deputat
21-12-2024, 17:53
Ermənistanı Maskın “Starlink”i də xilas etməyəcək – İrəvanın 2025 dilemması
21-12-2024, 17:48
“4 ildir Şuşada işləsəm də, müavinət ala bilmirəm...” - GİLEY
21-12-2024, 17:46
Naxçıvanda ÇÖRƏK BÖHRANI: İşçilər tətil edir... - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
21-12-2024, 17:43
Xaçmaza yeni polis rəisi təyin olunub - ƏMR
21-12-2024, 17:43
“Bu məsələ nəzarətdə saxlanılmalıdır, çünki böyükməkdə olan nəsil...” - Misir Mərdanov
21-12-2024, 16:31
“Müəllimlər İnstitutunun açılması yanlış təşəbbüs idi...” - MÜTƏXƏSSİS
21-12-2024, 15:10
Canilərə ən ağır cəza tələbi: terrorçuların mühakiməsindən gözləntilər - AKTUAL
21-12-2024, 15:02
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru