Paytaxt yolları illərdir böyük avtomobil axınının öhdəsindən gələ bilmir və mümkün qədər tez effektiv tədbirlər görülməsə, yaxın gələcəkdə Bakı və onun ətrafında gediş-gəliş tamamilə dözülməz hala gələcək. Ötən günlərdə Prezident İlham Əliyev “Bakı şəhərində və ona bitişik ərazilərdə nəqliyyat infrastrukturunun yaxşılaşdırılmasına dair 2025-2030-cu illər üçün Dövlət Proqramı”nı qəbul edib. Proqram nəqliyyat problemlərinin həllinə, xüsusən piyada zonalarının artırılmasına, tramvayların geri qaytarılmasına, dəmir yolu nəqliyyatının inkişafına və s. həsr edilib.
Artan ictimai marağa səbəb olan yeniliklərdən biri də dövlət, təhsil və tibb müəssisələrinin, eləcə də digər hüquqi və fiziki şəxslərin çevik iş qrafikinə keçidi ilə bağlı qərardır. Bu keçidin 2025-2026-cı illərdə başa çatdırılması planlaşdırılır. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi artıq Tədbirlər Planının hazırlanmasına başlayıb.
Bir çox ekspertlər əmindirlər ki, hər şey düzgün aparılarsa, belə bir tədbir paytaxtda tıxacın aradan qaldırılmasına kömək edəcək. Necə effektiv olacağı hələ məlum deyil. Eyni zamanda vurğulayırlar ki, dövlət proqramında nəzərdə tutulan digər hər şey yerinə yetirilərsə, müsbət nəticə olacaq. Əvvəlcə işəgötürənləri də cəlb etməklə çevik qrafikə keçidi müzakirə etmək, sonra isə müvafiq təkliflər hazırlamaq lazımdır. Bəzi müəssisələrdə iş vaxtının bir-iki saat gec və ya daha tez dəyişdirilməsi mümkündür. Ancaq bu, əsasən sayı çox olmayan böyük müəssisələr üçün uyğun olardı.
Müstəqil Həmkarlar İttifaqları Assosiasiyasının sədri Fuad Əliyev AYNA-ya açıqlamasında deyib ki, o, uzun müddətdir paytaxtın nəqliyyat problemlərini, o cümlədən tıxacları araşdırır: “Hesab edirəm ki, çevik qrafikə keçid, əksinə, yollarda vəziyyəti çətinləşdirə bilər. Əgər müvafiq qurumların əməkdaşlarının dərs və iş qrafikini dəyişsək, bu, pik saatların sayını artırar. Əgər indi şəhərdə səhər bir-iki saat, axşam isə eyni miqdarda tıxac vaxtı qalırsa, o zaman tıxac üç-dörd saat davam edəcək”.
“Eyni zamanda, distant məşğulluğun inkişafını stimullaşdırmaq mümkündür və lazımdır, lakin bir çox sahələrdə onun tətbiqi məlum səbəblərdən mümkün deyil. Hesab edirəm ki, tıxaclarla mübarizə üçün ən yaxşı variant bəzi qurumların şəhərdən kənara köçürülməsi və ya paytaxtın başqa şəhərə köçürülməsi və mühüm qurumların iki şəhər arasında bölüşdürülməsi olardı”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
O, paytaxtın geniş prospektləri və küçələri olan Astanaya köçürüldüyü Qazaxıstan təcrübəsini xatırladıb: “Yeni paytaxt nəinki əvvəlkindən geri qalmır, hətta müəyyən mənada onu üstələyir. Mən və digər ekspertlər dəfələrlə burada oxşar bir şey etməyi təklif etmişik. Amma nəzərə almalıyıq ki, bu, bahalı işdir və indi ölkənin bütün səyləri Qarabağın bərpasına yönəlib. Bununla belə, düşünürəm ki, böyük universitetləri tədricən şəhərdən kənara köçürmək, orada bütün lazımi infrastruktura malik müasir universitet şəhərcikləri tikmək olar”.
Yeri gəlmişkən, elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev bu yaxınlarda keçirdiyi brifinqdə bildirib ki, universitetlərin köçürülməsi imkanları konseptual olaraq müzakirə olunur: “Bu məsələ ilə bağlı araşdırmalar davam edir və müvafiq strukturlarla iş aparılır. Bakının mərkəzində yerləşən ali məktəblərdə 15-20 minə yaxın tələbə və müəllim var. Məsələ o qədər də sadə deyil, eyni zamanda, biz bunu istisna etmirik”.
Qeyd edək ki, bir çox valideynlərin övladlarını özləri avtomobillə məktəbə gətirməsi və ya sürücü tutması səbəbindən tıxaclar və sıxlıq xüsusilə ümumi təhsil müəssisələrinin yaxınlığında müşahidə olunur. İctimai nəqliyyatı populyarlaşdırmaqla vəziyyəti dəyişmək olar, lakin bunun üçün o, mümkün qədər rahat olmalıdır. Nə qədər ki, metro tıxacdır, gur saatlarda avtobuslar sıx olur, logistika ilə bağlı problemlər var, vətəndaşların ictimai nəqliyyata keçəcəyini gözləməyə dəyməz.
F.Əliyevin sözlərinə görə, məktəbli avtobusları bir sıra ölkələrdə, məsələn, ABŞ-da fəaliyyət göstərir: “Amma orada şəhərin mərkəzlərində heç bir məktəb yoxdur və onlar kifayət qədər haqlıdır. Bu sistemin necə işləyəcəyi və nə qədər sərfəli olacağı bizə aydın deyil. Bundan başqa, tıxacların səbəbkarlarından biri də bəzi yollarda dönməkdə çətinlik çəkən iri avtobuslardır”.
“Düşünməyə dəyər başqa bir sual - bir çox uşağın niyə şəhərin o biri tərəfində yerləşən məktəblərə getməsidir. Səbəblərdən biri də evə yaxın məktəbdə təhsilin istənilən səviyyədə olmaması və valideynlərin daha güclü, təkmil təhsil müəssisəsi seçməsi ola bilər. Bütün məktəblərdə təhsilin keyfiyyətini yüksəltmək lazımdır”, - deyə ekspert fikrini yekunlaşdırıb.
