Telefon zəngləri ilə talanan pullar: Necə qorunmalı? - AKTUAL
Son günlər vətəndaşları narahat edən məsələlərdən biri də telefon zəngləri ilə törədilən kiberhücumlardır. Belə hücumlar nəticəsində bir çox hallarda şəxslər dələduzluğun qurbanına çevrilərək ciddi maliyyə itkilərinə məruz qalırlar. Problemin birdəfəlik həlli çətin görünsə də müəyyən qabaqlayıcı tədbirlərin görülməsi mümkündür.
Bu barədə Axar.az-ın suallarını cavablandıran kibertəhlükəsizlik hüququ üzrə ekspert, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru Təbriz Raufoğlu qeyd edib ki, belə hallar internetin bəşəriyyətə qazandırdığı pozitiv nəticələrlə birlikdə, neqativləri də özü ilə birlikdə gətirməsinin bariz nümunəsidir.
Onun sözlərinə görə, bu cür kiberhücumlar həm vətəndaşlar, həm cəmiyyət, həm də dövlət üçün ciddi təhdiddir və bu təhdidin önünə keçmək üçün ümumi fəaliyyət tələb olunur:
“Burada hadisə baş verdikdən sonra izləniləcək hüquqi proseduraları bir kənara qoysaq, atıla biləcək addımları iki qrupda toplamaq mümkündür. Birincisi insan mərkəzli, digəri isə texnologiya mərkəzli addımlardır. Birinci istiqamət üzrə hazırda görülə biləcək ən optimal iş vətəndaşları mütəmadi maarifləndirmək, onların məlumatlılıq səviyyəsini artırmaqdır. Yəni vətəndaşlar ilk növbədə bilməlidirlər ki, bəzi hallarda (məsələn, zəng məlumatlarının saxtalaşdırılması – “Caller ID Spoofing” zamanı) rəsmi qurum və ya təşkilatların, tanıdığınız şəxslərin, o cümlədən ailə üzvlərinizin nömrəsilə eynilik təşkil edən nömrələrdən zənglər edilə bilər. Bu cür zənglər zamanı, məsələn, yaxınınızın başına qəza və ya digər fövqəladə hadisə gəldiyi iddia edilərək, kömək məqsədilə sizdən təcili şəkildə ödəniş edilməsi və ya fərdi və maliyyə məlumatlarınızın təqdim edilməsi tələb edilə bilər.
Belə hallarda zəng edən şəxsin kimliyindən əmin deyilsinizsə, dəqiqləşdirmək üçün əlavə məlumat tələb edin. Təmsil etdiyini iddia etdiyi təşkilata onların rəsmi əlaqə kanalları vasitəsilə müraciət edin.
Xarici ölkələrdən gələn zənglərə münasibətdə, eləcə də zənglərdə zəif səs keyfiyyəti, robotik ton və ya danışıqda qeyri-təbii ritm müşahidə edirsinizsə, ehtiyatlı olun;
Telefon zəngində sizdən fərdi məlumatlar, bank kartı nömrələri və ya şifrə (o cümlədən, telefon nömrənizə göndərilən təsdiq kodu) istənilərsə, məlumatları təqdim etməyin, zəngi sonlandırın;
Dələduzlar bəzən "təcili" təkliflər edərək sizi tələsdirib diqqətsiz davranmağınıza nail olmaq istəyirlər. Tələskənliyə yol verməyin;
Qorxu yaratma üsullarına qarşı diqqətli olun. “Vishing” adlanan bu üsuldan istifadə edənlər sizi hazırlıqsız yaxalamağa və tələb olunan məlumatları verməyi və ya ödəniş etməyi məcbur etməyə çalışırlar. Bəzi hallarda, tez hərəkət etməyinizi təmin etmək üçün təhdidedici danışıq da istifadə edə bilərlər. Məsələn, hesabınızın deaktiv olunmaması üçün məlumatlarınızı təqdim etməli olduğunuzu deyə bilərlər.
Təklif çox heyrətamiz görünürsə, ehtiyatlı olun. Əksər hallarda, "pulsuz" və ya "qazanclı" təkliflər aldadıcı və yanıldıcı ola bilər.
İkinci istiqamət olan texnologiya mərkəzli addımlara münasibətdə isə qeyd etməliyəm ki, artıq qlobal telefon və internet korporasiyalarının əksəriyyətinin aktivləşdirdiyi gələn zəngə cavab verməzdən əvvəl abunəçiyə zəng edən şəxsin telefon nömrəsini tanımaq imkanı verən funksiyalardan (İD Caller) istifadə etmək lazımdır. Bu mənada, Əpl "Silence Unknown Callers", Quql “Call Screen”, Samsunq “Smart Call”, Huavey isə “Filter Spam Calls” adlı şübhəli zəngləri müəyyənləşdirən proqram təminatından istifadə etməkdədir. Bu funksiyalar mobil telefonlarda işə salındıqdan sonra avtomatik olaraq şübhəli və qeyri-müəyyən (xüsusi ilə xaricdən) telefon zənglərinə dair həm bildiriş əldə edilməsi, həm də həmin zənglərin avtomatik bloklanması mümkündür”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • "Şirkətin günahkar olduğu təsdiqlənib, AMMA..." - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 17:24 |
|
|
|
| • Ermənilər sərhəddə yeni təxribat törətməyə hazırlaşırlar? - “Hraparak”
Bu gün, 17:18 |
|
|
|
| • 61 min manatlıq dələduzluqda ittiham edilən "general"ın məhkəməsi başlayır - DETALLAR
Bu gün, 17:06 |
|
|
|
| • Bakıda burun əməliyyatında ölən qadınla bağlı məşhur həkim saxlanılıb - MƏHKƏMƏSİ OLACAQ
Bu gün, 17:03 |
|
|
|
| • Tamara Nurəliyeva vəzifəsindən AZAD EDİLDİ - ƏMR
Bu gün, 16:53 |
|
|
|
| • SOCAR-ın Daxili Audit İdarəsinin rəisinin başı CƏNCƏLDƏ - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 16:47 |
|
|
|
| • Korrupsiyaya görə tutulanlar YAP-da qalırlar? - AÇIQLAMA
Bu gün, 16:38 |
|
|
|
| • 6 azərbaycanlının tarixi bəyanatı: - Son bir ildə Bakı üçün nələr dəyişdi?
Bu gün, 16:35 |
|
|
|
| • Zəngəzur planında dəyişiklik: - “İrəvan kobud səhvə yol verdi”
Bu gün, 16:31 |
|
|
|
| • Azərbaycanda daha bir qurumda kütləvi ixtisar - Səbəb nədir?
Bu gün, 16:28 |
|
|
|
| • Lavrov erməni həmkarına İrəvana səfər edəcəyini vəd edib
Bu gün, 16:20 |
|
|
|
| • Hərbi cinayətlərdə təqsirləndirilən ermənilərin məhkəməsində zərərçəkənlər danışır: - Onlara layiq olduğu cəzanı vermək lazımdır
Bu gün, 16:17 |
|
|
|
| • Bakıda ŞOK: ata 3 il övladını zorladı - AĞIR CƏZA
Bu gün, 16:12 |
|
|
|
| • BU NƏDİ BELƏ: Müştərini rəsmən ƏSİR GÖTÜRDÜLƏR... - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 16:02 |
|
|
|
| • Xankəndidə Quru Qoşunlarının əməliyyat müşavirəsi keçirilib
Bu gün, 15:53 |
|
|
|
| • "Ermənistan rəhbərliyi istəyir ki, ölkədəki mövcud Rusiya hərbi bazasını NATO hərbi bazası ilə əvəzləsin" - GÖRÜNƏNİ BUDUR
Bu gün, 15:51 |
|
|
|
| • Lavrovla Mirzoyan arasında mətbuat konfransı zamanı maraqlı dialoq yaşanıb
Bu gün, 15:49 |
|
|
|
| • “Nağıoğlu” MMC qanunsuz qum-çınqıl hasil edir? - Ekologiya nazirliyi məsələ ilə bağlı açıqlama verəcəkmi..
Bu gün, 15:48 |
|
|
|
| • Bakıda məşhur iş adamı həbs olundu - Xəzinadarı 20 min manatını oğurlamışdı
Bu gün, 15:40 |
|
|
|
| • “MTN işi” üzrə zərərçəkənlər etiraz edir - FOTO
Bu gün, 15:38 |
|
|
|
| • Diqqət sərhəddə: - Erməni ordusu "Əskipara üçbucağı"ndan çıxsa...
Bu gün, 15:29 |
|
|
|
| • Fərid Səfərlinin anası oğlunun azadlığa çıxmasına görə Prezident İlham Əliyevə təşəkkür edib
Bu gün, 15:27 |
|
|
|
| • Ukrayna ordusunun baş psixiatrı saxlanıldı: - Milyon dollar qazanıb
Bu gün, 15:18 |
|
|
|
| • Azərbaycan ÜST-dən çıxacaq? - AKTUAL
Bu gün, 15:16 |
|
|
|
| • Nizami Gəncəvinin Gürcüstandakı barelyefi: Abidə baxımsızlıqdan dağılır - FOTO
Bu gün, 15:13 |
|
|
|
| • Ermənistan əgər Azərbaycanın nəzarətini istəmirsə... - öz ərazisində yol çəkə bilər
Bu gün, 15:11 |
|
|
|
| • Hərbçimiz vəfat etdi - FOTO
Bu gün, 15:08 |
|
|
|
| • Səhiyyə Nazirliyi daşınmaz əmlakını 114 min manata “Qala Sığorta”ya sığortaladacaq
Bu gün, 15:06 |
|
|
|
| • “Çinar Park” icarə haqqını 19% qaldırdı – Nazirlik bu dəfə 1,6 milyon ödəyəcək
Bu gün, 15:04 |
|
|
|
| • “Sən kimsən? Mən mikrorayon uşağıyam” – Bakıda qətl törədən yeniyetmələrin CİNAYƏT İŞİ
Bu gün, 14:59 |
|
|
|
| • Kürd məsələsi Türkiyə ilə ABŞ arasında böhran yaradacaq - “Regnum”
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • Fəlakətli zəlzələ xəbərdarlığı: - Yüz minlərə insan öləcək
Bu gün, 13:58 |
|
|
|
| • Bakıda 3 000 manat maaşa VAKANSİYA - FOTOFAKT
Bu gün, 13:19 |
|
|
|
| • "Əli Kərimli də, Avropada oturan "bloqerlər" - vətən xainləri də İmişli hadisəsinə fikir bildirirlər" - Siyavuş Novruzov
Bu gün, 13:17 |
|
|
|
| • "Sizinlə bu istiqamətlərdə sıx işləmək niyyətindəyik" - İlham Əliyevdən Trampa İSMARIC
Bu gün, 13:15 |
|
|
|
| • Azərbaycanda ət niyə dünya bazarındakı qiymətlərdən xeyli bahadır? - 3,7 MANATA İDXAL OLUNUR, 16 MANATA SATILIR ...
Bu gün, 13:12 |
|
|
|
| • “Zərdabi LTD” ölkədən külli miqdarda pul çıxarıb? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:10 |
|
|
|
| • 19 İLİN “XƏSİS NAZİRİ”... – Azərbaycanın ən uzunömürlü maliyyə naziri nə ilə yadda qaldı?
Bu gün, 13:06 |
|
|
|
| • İnsult keçirən Xalq artisti Ənvər Həsənovun vəziyyəti pisləşib, reanimasiyaya yerləşdirilib
Bu gün, 13:03 |
|
|
|
| • Telefon zəngləri ilə talanan pullar: Necə qorunmalı? - AKTUAL
Bu gün, 13:01 |
|
|
|
| • “Ağdamda niyə narla foto çəkdirdin” sualına Simonyanın CAVABI
Bu gün, 13:00 |
|
|
|
| • "Buna daha dözümüm qalmayıb"
Bu gün, 12:58 |
|
|
|
| • İrəvandan Minsk Qrupunun ləğvi ilə bağlı AÇIQLAMA
Bu gün, 12:57 |
|
|
|
| • “Lazım gəlsə, pasportumu da göstərərəm” – Afət KİMƏ SƏSLƏNDİ?
Bu gün, 12:55 |
|
|
|
| • Ötən il azərbaycanlılar Türkiyədə nə qədər ev alıb?
Bu gün, 12:54 |
|
|
|
| • Yenidən qurulan 9 milyonluq şirkətə direktor təyin edilib - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 12:50 |
|
|
|
| • Cənub-şərq küləyi əsəcək - belə deyirlər...
Bu gün, 12:49 |
|
|
|
| • Fərid Səfərli qarşılıqlı prosedur çərçivəsində qaytarılıb - ARANI QATANLAR KİMDİR?
Bu gün, 12:46 |
|
|
|
| • Tehranda Azərbaycan və İranın Birgə İqtisadi Komissiyasının 16-cı iclası başlayıb
Bu gün, 12:43 |
|
|
|
| • Yumurta bahalaşacaq? - Asossiasiya açıqlama yaydı
Bu gün, 12:37 |
|
|
|
|
