Kim Çen Ukraynaya verilən “zəmanət”in nəticəsini görür və...
Tarix: 15-06-2018, 08:17 | Çap et
Ukraynadan fərqli olaraq, Şimali Koreya nüvə silahından ancaq beynəlxalq zəmanət qarşılığında imtina edə bilər.
Bunu Axar.az-a ABŞ və Şimali Koreya liderləri arasında imzalanan razılaşmanı şərh edən siyasi ekspert Natiq Cəfərli deyib. Ekspertin sözlərinə görə, nüvə silahından imtinası qarşılığında Şimali Koreyaya yalnız ABŞ tərəfindən təhlükəsizlik zəmanətinin verilməsi müqavilənin taleyini şübhə altında qoyur:
“ABŞ və Şimali Koreya lideri arasındakı tarixi görüş əslində nüvə silahına dair beynəlxalq təhlükəsizlik zəmanətinin alınmasına xidmət edirdi. Əsas problem də ondan ibarətdir ki, Şimali Koreya çox kasıb və həddindən artıq militarist bir ölkədir. Bu ölkə baş verəcək hər hansı bir hadisə zamanı 3 milyonluq ordu yığmağa qadirdir. Ona görə də Ukraynadan fərqli olaraq, Şimali Koreya nüvə silahından ancaq beynəlxalq zəmanət qarşılığında imtina edə bilər. Kim Çen İn bu tələbi ABŞ, Cənubi Koreya, Yaponiya və yaxud da digər koalisiyaların Şimali Koreyaya qarşı hər hansı əməliyyat başlada bilmə ehtimalına qarşı irəli sürüb. Şimali Koreya ABŞ, Çin və Rusiya ilə təhlükəsizlik zəmanətinə dair yalnız güclü bir saziş bağlamaqda maraqlıdır. Gələcəkdə sözügedən üç ölkənin iştirakı ilə belə bir müqavilənin imzalanması ehtimalı çox yüksəkdir. Açığı, Şimali Koreya bu məsələdə sırf ABŞ-a güvənmir, Ukraynanın taleyini yaşamamaq üçün də çox ehtiyatlı davranır. Şimali Koreyanın tələb etdiyi beynəlxalq zəmanət paketində beynəlxalq strukturlar, BMT, regional və dünya liderləri tərəfindən də müqavilənin dəstəklənməsi tələb olunur”.
Ekspert bildirib ki, əgər belə bir müqavilə imzalanarsa, ilk növbədə Şimali Koreyaya tətbiq olunmuş sanksiyaların ləğv olunması gündəmə gələcək:
“Eyni zamanda, Şimali Koreyaya iqtisadi yardımlar ediləcək. Bu yardımlar artdıqca Şimali Koreya əhalisi özündə və ölkədə ciddi dəyişikliklər hiss edəcək. Bu uzun proses çox güman ki, 5-10 il çəkəcək və gələcəkdə Şimali və Cənubi Koreyanın əvvəlcə konfederasiya, daha sonra isə vahid dövlət şəklində birləşməsi ilə nəticələnə bilər. Ancaq indiki şəraitdə hər iki ölkənin cəmiyyəti buna hazır deyil. Əsasən də Şimali Koreya cəmiyyətində cənuba qarşı nifrət, Cənub Koreyada isə şimala qarşı qorxu toxumu səpilib. İlk növbədə bu stereotiplər qırılmalıdır. Fikir verin, SSRİ dağılarkən Rusiyanın Qazaxıstan, Belarus və Ukraynada torpaq iddiaları qalmışdı. Çünki Sovetlər zamanı bir çox hissələr həmin respublikalara keçmişdi. Atom silahından imtina onların həmin sərhədlər çərçivəsində tanınmasının şərtlərindən biri idi. Əslində, bu baş verdi və hər üç ölkə SSRİ-nin tərkibində olan sərhədlərlə tanındı, ancaq sonradan Ukrayna ilə bağlı proseslər Krımın işğalı ilə nəticələndi. Burada zəmanətçi kimi çıxış edən Böyük Britaniya və ABŞ-ın Rusiyaya qarşı sanksiyaları da məhz bunun nəticəsidir. Ən böyük səbəb də Rusiyanın həmin anlaşmanı yerinə yetirməyərək Ukraynanın ərazisinin bir hissəsini işğal etməsi idi. Əslində, beynəlxalq reaksiya ciddi oldu, sadəcə nüvə dövləti olan Rusiyaya qarşı müharibə elan etmək mümkün deyil. Bu fonda Rusiyaya qarşı ciddi sanksiyalar Ukraynanın ərazi bütövlüyü bərpa olunana qədər davam edəcək”.
N.Cəfərli bildirib ki, Kim Çen İn də məhz bu təhlükəni anlayaraq daha işlək bir modelin qurulmasına çalışır:
“ABŞ, Çin və Rusiya zəmanət versə, Şimali Koreya daha rahat hərəkət edə bilər. Sözügedən üç böyük güc Şimali Koreya ərazisində hər hansı bir müharibə ehtimalını və bunun böyük güclərin toqquşması ilə nəticələnəcəyini nəzərə alsalar, verdikləri zəmanətin arxasında duracaqlar. Şimali Koreya da anlayır ki, uzun zaman belə qapalı rejimdə fəaliyyət mümkün deyil. Çünki Şimali Koreya dünyada adambaşına ən az ÜDM düşən ölkələrdən biridir. Belə bir iqtisadi durumda Şimali Koreya uzun zaman davam gətirə bilməz. Ona görə də açılıma getmək Şimali Koreyaya da sərf edir. Hətta Cənubi Koreya şirkətlərinin indidən Şimali Koreya ilə bağlı arzularını ifadə etməsi diqqətdən yayınmır. Bunun üçün isə ümumi siyasi anlaşma lazımdır. Əgər zəmanətçi ölkələr sözlərinin üstündə dursalar, Şimali Koreya yaxın aylarda dünyaya açıla bilər”.
Qeyd edək ki, ABŞ və Şimali Koreya liderləri arasında baş tutan tarixi görüş nəticəsində ABŞ Şimali Koreyaya nüvə silahından imtinası qarşılığında təhlükəsizlik zəmanəti verəcəyini bəyan edib.
Bundan öncə tarixdə də belə bir hadisə olub. Belə ki, Ukraynanın nüvə silahlarından imtinası qarşılığında Budapeşt memorandumu imzalanıb. Bu memoranduma əsasən, Ukraynaya nüvə silahından imtinası qarşılığında Britaniya, ABŞ və Rusiya tərəfindən təhlükəsizlik zəmanəti verilib. Lakin 2014-cü ildə bu memorandumun şərtləri pozuldu və zamin ölkələrdən biri olan Rusiya özü Ukrayna ərazisini işğal etdi.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • QHT sədri qəza törətdi, ölən var - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:55 |
|
|
|
| • İnsanın tərk etdiklərini... ANA TƏBİƏT BAĞRINA BASIR... - FOTOSESSİYA
Bu gün, 11:33 |
|
|
|
| • Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı ÖNƏMLİ GƏLİŞMƏ: - İrəvanın məqsədi BƏLLİ OLDU!
Bu gün, 11:25 |
|
|
|
| • "Mixail Qorbaçovun hələ də Nobel Sülh Mükafatı laureatı adını daşıması..." - Bakıdan MÜRACİƏT
Bu gün, 11:14 |
|
|
|
| • Rubiodan nə gözləyək? - Elxan Şahinoğlu ŞƏRH EDİR
Bu gün, 11:12 |
|
|
|
| • `Orbita` MTK vətəndaşlarla arasına `BLOK` qoyub - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 11:07 |
|
|
|
| • Trampdan İrəvana qarşı gözlənilməz addım: Paşinyan narazıdır - “Hraparak”
Bu gün, 11:04 |
|
|
|
| • Hökumə Əliyevanın atasına qarşı törədilən kibercinayətkarlıqla bağlı cinayət işi açılıb - DİN-dən AÇIQLAMA
Bu gün, 11:00 |
|
|
|
| • SAXTA PLASTİK CƏRRAH İŞİ: O da hədəfə çevrildi... - Cavid Qurbanovun qohumu imiş...
Bu gün, 10:55 |
|
|
|
| • “Azercell” bu tarif paketlərinin adını dəyişdirib bahalaşdırır - SİYAHI
Bu gün, 10:51 |
|
|
|
| • Azərbaycan və Gürcüstanın həyata keçirdiyi neft-qaz layihələri bu gün bir çox ölkələrin enerji təhlükəsizliyinin əsasını təşkil edir - MƏQALƏ
Bu gün, 10:48 |
|
|
|
| • Azərbaycanda meymunçiçəyinə yoluxma halı aşkarlandı - BİRGƏ AÇIQLAMA
Bu gün, 10:43 |
|
|
|
| • Ağcabədidə mal kəsən “Qubadoğlu” MMC-nin Salyan Psixiatriya Xəstəxanasına 800 min manata satdığı nədir - İcazə verin şübhələnək...
Bu gün, 10:42 |
|
|
|
| • "Suraxanı Maşınqayırma Zavodu" yenidən təşkil olunub
Bu gün, 10:35 |
|
|
|
| • Bakıda dostların KÜTLƏVİ DAVASI: - ekspertlər məhkəməyə çağırıldı
Bu gün, 10:32 |
|
|
|
| • Azərbaycan və gürcü xalqları əsrlər boyu dostluq, mehriban qonşuluq və qardaşlıq şəraitində yaşayıblar - İsrafil Kərimovun yazısı
Bu gün, 10:28 |
|
|
|
| • QOCA KÖPƏYİN SON HƏMLƏSİ... - Tramp NƏ EDƏCƏK?
Bu gün, 10:25 |
|
|
|
| • Hökumə Əliyevanın ailəsi dələduzların qurbanı oldu: 80 min manat oğurlandı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:21 |
|
|
|
| • ABŞ ''rəngli inqilab''lardan İMTİNA EDİR: Qafqazı nə gözləyir? - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 10:19 |
|
|
|
| • Trampın andiçmə mərasiminin yerinin dəyişdirilməsi məmurları çaş-baş salıb - "Washington Post"
Bu gün, 10:16 |
|
|
|
| • Hərbi vəzifəlilər ilə keçirilən təlim toplanışı davam edir - VİDEO
Bu gün, 10:02 |
|
|
|
| • Bu üç ölkənin münasibəti Qafqazın taleyində mühümdür... - ŞƏRH
Bu gün, 09:56 |
|
|
|
| • AQTA bu şirkətdən yenə ofis icarəyə götürdü – Hər ay 116 min ödəyəcək
Bu gün, 09:54 |
|
|
|
| • "Balakhani Operating Company LTD" UĞRUNDA SAVAŞ BAŞLAYIB? - Keçmiş prezident məhkəməyə üz tutub...
Bu gün, 09:48 |
|
|
|
| • Aktrisa 20 yanvarda ölən oğlundan danışdı: - “Güllə ürəyindən dəymişdi...”
Bu gün, 09:43 |
|
|
|
| • Vardanyandan Nelson Mandela “düzəltmək” istəyirlər - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Bu gün, 09:41 |
|
|
|
| • AMEA-nın təhlükə saçan `ÖLMƏZ KAŞŞEY`i... - "Nə qədər vəzifələrini alsalar da, qurtarmır..."
Bu gün, 09:39 |
|
|
|
| • Bakıda “Əsrin məhkəməsi” başladı: Düşmənə “fakt” verməyin! - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 09:34 |
|
|
|
| • Bakıya qarşı Zəngəzur təxribatı: Erməniləri təşvişə salan xəbər yayıldı - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 09:32 |
|
|
|
| • Saatlıda narkotik vasitələrin satışı ilə məşğul olmaqda təqsirləndirilən iki nəfər həbs edilib
Bu gün, 09:27 |
|
|
|
| • Rauf Alməmmədovdan Prezidentə ŞİKAYƏT OLUNDU - "Siyəzənnfet"i LƏĞV ETMƏK İSTƏYİR?
Bu gün, 09:26 |
|
|
|
| • Naxçıvanda türkiyəlilərə `QARDAŞ` XİDMƏTİ? - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 09:17 |
|
|
|
| • Seçkilərdə müşahidəçi olmaq istəyənlər üçün son gün - DİQQƏT
Bu gün, 09:01 |
|
|
|
| • Əgər Bakı, Tiflis, İrəvan birgə hərəkət etməsə... - ŞƏRH
Bu gün, 08:59 |
|
|
|
| • Prosesin uzanması Ermənistan üçün itkidir - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 08:44 |
|
|
|
| • Avtobuslarda şagirdlər üçün güzəşt tətbiq oluna bilər... - AKTUAL
Bu gün, 08:42 |
|
|
|
| • ABŞ - Ermənistan sazişinin ömrü uzun çəkməz - GÖZLƏNTİ
Bu gün, 08:41 |
|
|
|
| • Əyalət mollasının KÖLƏ TƏFƏKKÜRÜ - VİDEO-ARAŞDIRMA
Bu gün, 08:35 |
|
|
|
| • Kəngərlinin icra başçısının QIŞ TƏDARÜKÜ - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 08:19 |
|
|
|
| • İkinci mərhələ başladı: 3 kəndimiz geri qaytarılır! - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 07:12 |
|
|
|
| • AZƏRİQAZ-dan Qaziyə 1600 manatlıq CƏZA: '80 manat veteran pulu alıram...' - NECƏ ÖDƏSİN?
Bu gün, 06:46 |
|
|
|
| • AZƏRİQAZ-dan Qaziyə 1600 manatlıq CƏZA: '80 manat veteran pulu alıram...' - NECƏ ÖDƏSİN?
Bu gün, 06:44 |
|
|
|
| • Yaradanquliyevanın dövlətə borcu var imiş... - FOTO
Bu gün, 06:28 |
|
|
|
| • "Telefonlar dərs zamanı qadağan olunsa da..."
Bu gün, 06:24 |
|
|
|
| • Azərbaycanın “məcburetmə əməliyyatı” – Ermənistan geri çəkildi
Bu gün, 06:21 |
|
|
|
| • Saziş Cənubi Qafqazda mövcud güc dinamikasını dəyişir - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 00:07 |
|
|
|
| • Kövrək anlaşma: İsrail-HƏMAS razılaşması müharibəni bitirəcək? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 00:03 |
|
|
|
| • “Bayden “TikTok”un taleyini həll etmək hüququnu Trampa verir” – AP
Bu gün, 00:00 |
|
|
|
| • Yeni virus öldürücüdür? - İddialara infeksionistdən CAVAB
Dünən, 22:42 |
|
|
|
| • ABŞ hərbçiləri Ermənistan tərəfində vuruşacaq? - Sülh müqaviləsi gündəmdən çıxır
Dünən, 22:38 |
|
|
|
|
