Rusiya niyə qələbəni özününküləşdirir? .....                     Ümidlər ƏDV-yə idi, o da azaldı… .....                     Zatulinin boş “hədəsi”: Bu dəfə Ramil Səfərovu xatırladıb .....                     Azərbaycanda müalicə mərkəzi yenidən təşkil olunur .....                     Tofiq İsmayılovun oğlunun istintaqı başa çatdı .....                     “Əliyev parada ona görə getmədi ki...” .....                     "Həmin çəkilişə görə nişanım qayıtdı" .....                     Qələbə yürüşünün iştirakçıları saxlanıldı .....                     Dəli, yoxsa dahi? .....                     Taksi lüks xidmətdir, ondan yalnız imkanlı insanlar istifadə etməlidir .....                     Hindistanla Pakistan arasında nüvə müharibəsi olacaq? .....                     Sərkisyandan Şuşa ilə bağlı təxribatçı suala təpki: .....                     Nadir Qafarzadə toyda aşıqla əlbəyaxa olub .....                     Ramiz Mehdiyevin qızı "Baku Oksford Məktəbi" ilə bağlı davadan GERİ DURMUR .....                     İlham Əliyevi haqlı edən DAHA İKİ MÜHÜM SƏBƏB... .....                     "60 yaşın heç bir ağırlığı, məsuliyyəti yoxdur" .....                     Kobaxidze Avropa Siyasi Sammitində iştirak edəcək .....                     Piyadalar nə etsin: UÇSUNLARMI? .....                     Azərbaycan hərbçiləri Moskvada Qələbə paradında keçid edib .....                     Zehinlər uğrunda savaş: .....                     “Ölkədə kino çəkilmirsə bu İncəsənət universitetinin günahıdır ki, yetişdirdiyi tələbələr işsiz qalır?” .....                     İlham Əliyevin parad qərarı Bakıdan Moskvaya diplomatik etiraz siqnalıdır .....                     SEPAH yenə hədələyir: .....                     Strateji tərəfdaşlığın yeni istiqamətləri .....                     Bakının Qələbə qüruru, .....                     20 manatlıq şirkət necə milyonluq tenderin qalibi olur: İcbari Tibbi Sığortanın 3 "dostu" .....                     “Ələt Avtobus Təmiri” ASC-nin səhmdarları .....                     Tarixin yaddaşında əbədi iz qoyan dahi şəxsiyyət .....                     AZAL-ın Bakı-Moskva reysləri bərpa olunub .....                     ARDNŞ SOCAR-a dönüşəndən bəri DİLİMİZƏ BASQI VAR... .....                     Ermənistanı qorxuya salan .....                     Manatı .....                     SOCAR-da KADR ÇATIŞMAZLIĞI VAR! .....                     Azərbaycanla birbaşa danışıqları daha məhsuldar hesab edirik .....                     Bakıda 15 illik uşaq bağçası bağlanır .....                     Ermənistan və Azərbaycan arasında müharibə olmayacaq .....                     Pakistanın İsrailə zərbəsi o qədər güclü olacaq ki... .....                     “Sumqayıt Elektrik Dəstləşdirmə” ASC dividendlərin verilməsini .....                     Artıq daha cəsarətli çıxışlar etmək lazımdır... .....                     BU NƏDİ BELƏ: “İnsanlar “TikTok “həkimlər”indən resept alırlar” .....                 

"Himn Quran ayəsi deyil ki, dəyişdirmək olmasın" - Müəlliflik məsələsinə yenidən baxılacaqmı?
Tarix: 23-04-2025, 17:32 | Çap et
"Himn Quran ayəsi deyil ki, dəyişdirmək olmasın"
Tanınmış mətnşünas alim, tədqiqatçı, fiologiya elmləri doktoru, professor Asif Rüstəmli “Cəmo Bəy Cəbrayılbəyli: Həyatı və bədii yaradıcılığı” adlı kitabında Azərbaycanın Dövlət Himni ilə bağlı yazdıqlarını gündəmə gətirib. O kitabında himnin mətninin əsl müəllifinin Cəmo bəy Cəbrayılbəyli olduğunu qeyd edərək, Əhməd Cavadın müəllifliyini inkar edir. Artıq bu mövzu ətrafında müzakirələr gedir, fərqli fikirlər səslənir.

Mövzu ilə bağlı Teleqraf-a açıqlamasında Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin üzvü, deputat Fəzail İbrahimli bu məsələdə fərqli yanaşmaların əleyhinə olduğunu söyləyib.

Onun fikrincə, Azərbaycanda qəribə bir tendensiya yaranıb: “Nədənsə, Şah İsmayıl Xətaidən tutmuş Babəkə qədər hamını hədəfə alan absurd iddialar mövcuddur. İndi də Dövlət Himninin üzərinə düşüblər. Himn az qala tədqiqat obyekti kimi müzakirəyə çıxarılır. O vaxt Milli Məclisdə himn ətrafında müzakirələr aparıldı. Onda fikrimi kəskin şəkildə ifadə etdim. Çünki Azərbaycan xalqının tarixinə, mədəniyyətinə, mənəviyyatına daxil olan və tarixi taleyi nisgilli olan Dövlət Himni ilə bağlı düşüncələr dürüst olmalıdır. Kiminsə əlində hansısa material var, kimsə nəsə yaza, deyə bilər və s. Yekunda, bu Azərbaycan Dövlətinin Himnidir. Bununla bağlı danışan zaman çox böyük məsuliyyət hiss etmək lazımdır”.

Komitə üzvü himnlə bağlı hansısa iddiaları olan müəllifə nə isə demək niyyətində olmadığını bildirib: “O nə dərəcədə savadlıdır? Bu sahəni nə dərəcədə bilir? Əlində hansı materiallar var? Tədqiqat aparıb-aparmadığını dəqiq bilmirik. Amma Azərbaycanımızın tarixində rol oynamış nakam tale yaşamış himnimizə toxunmaq olmaz. Himnlə bağlı Xalq Cümhuriyyəti o dövrdə müsabiqə elan etmişdi. Birinci müsabiqə nəticəsiz qalmışdı. İkinci müsabiqədən sonra məsələ həll olundu. Məqsəd ondan ibarət idi ki, Xalq Cumhuriyyətinin iki illiyində yəni, 1920-ci il mayın 28-də himn çalınsın və dövlətin rəsmi marşı kimi qəbul edilsin. Amma tale qismət etmədi, 1920-ci ilin 28 aprel işğalı ilə bu, arzu olaraq qaldı. Ona görə də indi kimsə durub himn haqqında nə isə deyirsə, bu qəbuledilməz haldır. Başqa ölkələrdə özününkü olmayanları da özününküləşdirirlər. Amma bizdə özümüzünkülərə təpik, buynuz atmaq tendensiyası var. Sözsüz ki, himn dövlətin atributudur. Onunla bağlı danışmaq çox böyük məsuliyyət tələb edir. Həmin iddiaları irəli sürənlər bu məsuliyyətin nə qədər ağır və mənəvi tərəflərinin olduğunu dərk etməli və dediklərinin arxasında durmaq imkanları olmalıdır. Çünki o müəllifin haradan kitab yazdığı, tədqiqat apardığı məlum deyil”.

Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədri Sabir Rüstəmxanlı himnin müəllifi ilə bağlı o vaxt Milli Məclisə də məsələ daxil olduğunu xatrıladıb.

O qeyd edib ki, sonradan nədənsə o vaxt himnin sözlərinin Əhməd Cavada aid olduğu qəbul edildi: “Bu nə dərəcədə araşdırıldı, hansı əsaslarla belə qərarın verildiyi məlum olmadı. Amma yekunda belə bir qərar qəbul edildi. Üzərindən xeyli vaxt keçdikdən sonra o məsələnin yenidən ictimai müzakirəyə çıxarılmasının cəmiyyətə nə verə biləcəyi haqqında konkret fikir bildirmək olmur. Sözsüz ki, himnin əsl müəllifinin də dəqiq bilinməsi onun ruhuna sayğı olardı. Mətn kimə aiddirsə, onun adının verilməsi də məqbuldur”.

Sabir Rüstəmxanlı hesab edir ki, Dövlət Himninin sözləri Əhməd Cavada aid olub-olmadı o ədəbiyyatımızda görkəmli yeri olan şairdir: “Hər kəs də onu şair kimi tanıdığı üçün himnin sözlərini onun yazacağını düşünür. Cəmo bəy Cəbrayılbəylinin şair olduğu haqqında isə çox az informasiya var. Tədqiqatçı olmadığım üçün onun poetik yaradıcılığı haqqında və hansı səviyyədə mətn yazacağı ilə bağlı fikir söyləmək çətindir. Amma dəqiq tədqiqat aparıldıqdan sonra bu mövzu müzakirəyə çıxarıla bilər. Himnin müəllifinin Cəmo bəy Cəbrayılbəyli olduğu dəqiqləşmiş olsa həqiqət naminə istənilən addımı atmaq mümkündür. Yəni, himnin əsl müəllifi odursa, əldə dəqiq sübut varsa, əl yazması və s. ciddi dəlillər ortaya qoyulmalıdır. Bunlar olmadığı halda hansısa mülahizələrlə heç bir qərar vermək olmaz”.

Milli Məclisin İctimai birliklər və dini qurumlar komitəsinin sədri, deputat Fazil Mustafa isə bu iddiaların əsaslı olduğunu deyib.

“Bu iddialarla tanışam. Əgər bu iddialar müəyyən dərəcədə rəsmi səviyyədə qəbul olunarsa, himnin müəllifinin dəyişdirilməsi mümkündür. Himnimizə iddiası olan şəxsiyyət varsa, onun haqqının qaytarılması doğru olar. Sözsüz ki, hər bir məsələnin hüquqi əsası var. Himnin əsl müəllifinin müəyyənləşməsi də problem olmaz. Bunu elə məhz bu tərzdə də təqdim etmək doğrudur. Əgər sübut olunsa ki, himnin əsl müəllifi Cəmo bəy Cəbrayılbəylidir, elə onun adına da yazılmalıdır”, - deyə o qeyd edib.

Fazil Mustafa Milli Məclis tərəfindən istənilən qərara baxılmasının da mümkünlüyündən danışıb: “Hüquqi vəziyyətdə dəyişiklik olubsa, hansısa bir ciddi sübut təqdim olunursa, o araşdırıldıqdan sonra müzakirəyə çıxarıla bilər. Hətta hansısa qərarı da dəyişdirmək olar. Qərarlar Quran ayəsi deyil ki, bunu dəyişdirmək olmasın. Şəraitə, təklifə, sübuta görə himnin müəllifi də dəyişdirilə bilər”.

Tədqiqatçı alim Asif Rüstəmli isə ortaya qoyduğu faktların həqiqətə uyğun olduğunu bir daha təsdiqlədiyini söyləyib.

O mövzuya aid yazdığı kitabın 4 bölmədən ibarət monoqrafiya olduğunu deyib: “Monoqrafiyanın birinci fəsli Cəmo bəy Cəbrayılbəylinin həyatı, ikinci fəsil onun bədii yaradıcılığı, üçüncü fəsildə isə Dövlət Himninin mətni və tarixi verilib. Kitabın dördüncü fəslində isə himnin hansı şəraitdə Milli Məclisdə qəbul olunmasından bəhs edilir. Himnlə bağlı əvvəllər olan mübahisələri nəzərə alaraq həmin kitabda bütün suallara cavab verilir. Kitabda Cəmo bəy Adil bəy oğlu Cəbrayılbəylinin (1887-1965) həyatı, mühiti və bədii yaradıcılığı ilk dəfə tədqiqat obyektinə çevrilərək geniş, ətraflı və sistemli araşdırılıb. Tədqiqat işi yerinə yetirilərkən ilk qaynaqlardan: arxiv sənədlərindən, dövrün qəzet və jurnallarından, mötəbər faktlardan istifadə olunub”.

Tədqiqatçı bildirib ki, Cəmo bəy Cəbrayılbəylinin 1918-ci ildə ərəb qrafikası ilə yazdığı “Vətənim” şeiri Azərbaycan Dövlət Himninin mətni ilə eynidir: “Burada sadəcə olaraq cüzi istisnalar mövcuddur. Cəmo bəy Cəbrayılbəylinin sentyabr-oktyabr 1918-ci ildə yazdığı “Vətənim” şeiri cüzi redaktə və dəyişiklərlə 1919-cu ildə “Milli nəğmələr” kitabında “Vətən marşı”, 1923-cü ildə “Öz dilək” jurnalında “Azərbaycan marşı”, 1928-ci ildə “İstiqlal uğrunda” şeirlər məcmuəsində “Azərbaycan”, 1944-cü ildə “Gənclər yaradıcılığı” dərgisində “Azərbaycan” (Milli himn), 1965-ci ildə Etem Üngörün “Türk Marşları” kitabında “Azərbaycan marşı”, 1966-cı il “Azerbaycan Balosu” dərgisində “Azərbaycan, Azərbaycan” adı ilə nəşr olunub. Bu mənbələrdə “Vətənim” (“Azərbaycan marşı”) şeirinin müəllifliyi istiqlal şairimiz Əhməd Cavada aid edilməyib. Amma heç bir mötəbər sənədlərə, etibarlı faktlara əsaslanmadan Cəmo bəyin “Vətən marşı” şeiri “Azərbaycan marşı” adı ilə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni haqqında 27 may 1992-ci il tarixli, 142 saylı qərarına əsasən yanlış olaraq Əhməd Cavadın əsəri kimi təsdiqlənib. Təəssüf ki, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himninin mətn müəllifi haqqında Milli Məclisin 1992-ci il 27 may tarixli qərarından sonra da məsələ qaldırılsa da, o həllini tapmayıb. Himn sözlərinin müəllif kimliyi haqqında müxtəlif araşdırıcılar tərəfindən 4 versiya irəli sürülüb. Bunlar Cəmo bəy Cəbrayılbəyli, Əhməd Cavad, Üzeyir Hacıbəyli, Cəmo bəy Hacınskidir. Araşdırmalar nəticəsində əldə etdiyimiz bütün sənədlər, arxiv materialları, arqumentlər, faktlar və sağlam məntiq himn mətninin Cəmo bəy Cəbrayilbəyliyə aid olduğunu təsdiqləyir. Ona görə də Cəmo bəy Cəbrayılbəylinin “Vətənim” (“Vətən marşı”, “Azərbaycan marşı”) şeiri üzərində müəlliflik hüququnun bərpa edilməsi yaxşı olardı. Bununla bağlı Milli Məclisə də müraciət ünvanlamışam”.

Qeyd edək ki, 1920-ci il yanvarın 30-da Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası Cümhuriyyətin milli himninin hazırlanması haqqında qərar qəbul etdi və bu məqsədlə Xalq Maarif Nazirliyi tərəfindən müsabiqə elan edildi. Xalq Maarif Nazirliyi Dövlət Himninin layihəsinin şərtlərini "Azərbaycan" qəzetində dəfələrlə elan edərək bildirmişdi ki, təqdim ediləcək ən yaxşı dövlət himni layihəsinə görə 50 min manat mükafat təyin edilir. Müsabiqənin nəticələri mayın 28-dək Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ikinci ildönümünə qədər elan edilməli idi. Lakin 1920-ci il aprelin 28-də Azərbaycanın Sovet Rusiyası qoşunları tərəfindən işğalı və Xalq Cümhuriyyətinin süqutu Azərbaycanın milli himninin qəbul olunmasına imkan vermədi.

1992-ci il mayın 27-də parlament "Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni haqqında" Qanun qəbul etdi. Qanuna əsasən, 1919-cu ildə bəstəkar Üzeyir Hacıbəyov və şair Əhməd Cavad tərəfindən tərtib edilmiş "Azərbaycan marşı" Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni kimi təsdiq edildi.










 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
Yox
Bu yolda Rusiyanın ağzı ovulacaq

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
Rusiya niyə qələbəni özününküləşdirir? - 80 illik yubileylə bağlı düşüncələr
Bu gün, 14:10
Ümidlər ƏDV-yə idi, o da azaldı… - AKTUAL
Bu gün, 14:02
Zatulinin boş “hədəsi”: Bu dəfə Ramil Səfərovu xatırladıb - “NEWS.am”
Bu gün, 14:00
Azərbaycanda müalicə mərkəzi yenidən təşkil olunur - MMC-YƏ ÇEVRİLİR
Bu gün, 13:58
Tofiq İsmayılovun oğlunun istintaqı başa çatdı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:03
“Əliyev parada ona görə getmədi ki...” – Zatulin yenə “qəzəblənib”
Bu gün, 12:58
"Həmin çəkilişə görə nişanım qayıtdı"
Bu gün, 12:54
Qələbə yürüşünün iştirakçıları saxlanıldı
Bu gün, 12:52
Dəli, yoxsa dahi? - SUAL BUDUR... BU!
Bu gün, 12:48
Taksi lüks xidmətdir, ondan yalnız imkanlı insanlar istifadə etməlidir -İqtisadçıdan ilginc açıqlama
Bu gün, 12:44
Hindistanla Pakistan arasında nüvə müharibəsi olacaq? - Astroloqdan ŞOK PROQNOZ
Bu gün, 12:37
Sərkisyandan Şuşa ilə bağlı təxribatçı suala təpki: - EHTİYATLI OLUN!
Bu gün, 12:35
Nadir Qafarzadə toyda aşıqla əlbəyaxa olub - İDDİA
Bu gün, 12:31
Ramiz Mehdiyevin qızı "Baku Oksford Məktəbi" ilə bağlı davadan GERİ DURMUR - Ali Məhkəməyə üz tutub
Bu gün, 12:24
İlham Əliyevi haqlı edən DAHA İKİ MÜHÜM SƏBƏB... - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:22
"60 yaşın heç bir ağırlığı, məsuliyyəti yoxdur"
Bu gün, 12:15
Kobaxidze Avropa Siyasi Sammitində iştirak edəcək
Bu gün, 12:10
Piyadalar nə etsin: UÇSUNLARMI? - AYNA-nın PARKİNQ XAOSU...
Bu gün, 12:09
Azərbaycan hərbçiləri Moskvada Qələbə paradında keçid edib - VİDEO
Bu gün, 12:00
Zehinlər uğrunda savaş: - Azərbaycan ideoloji hücumlara necə cavab verir
Bu gün, 11:58
“Ölkədə kino çəkilmirsə bu İncəsənət universitetinin günahıdır ki, yetişdirdiyi tələbələr işsiz qalır?” - ETİRAZ
Bu gün, 11:54
İlham Əliyevin parad qərarı Bakıdan Moskvaya diplomatik etiraz siqnalıdır - Başqa cür ola da bilməz...
Bu gün, 11:49
SEPAH yenə hədələyir: - “Vuracağıq”
Bu gün, 11:46
Strateji tərəfdaşlığın yeni istiqamətləri - İsrafil Kərimovun yazısı
Bu gün, 11:43
Bakının Qələbə qüruru, İrəvanın xəyanət ağrısı
Bu gün, 11:37
20 manatlıq şirkət necə milyonluq tenderin qalibi olur: İcbari Tibbi Sığortanın 3 "dostu" - İcazə verin şübhələnək...
Bu gün, 11:30
“Ələt Avtobus Təmiri” ASC-nin səhmdarları - TOPLANIR
Bu gün, 11:23
Tarixin yaddaşında əbədi iz qoyan dahi şəxsiyyət - ANIM
Bu gün, 11:18
AZAL-ın Bakı-Moskva reysləri bərpa olunub - DİQQƏT
Bu gün, 11:03
ARDNŞ SOCAR-a dönüşəndən bəri DİLİMİZƏ BASQI VAR... - NHMT sədrindən UYARI
Bu gün, 10:58
Ermənistanı qorxuya salan Gümrü müqaviləsi
Bu gün, 10:51
Manatı NƏ GÖZLƏYİR?
Bu gün, 10:45
SOCAR-da KADR ÇATIŞMAZLIĞI VAR! - Yeni idarə rəisi niyə hansısa MMC-də müavin postunda saxlanılır ki?
Bu gün, 10:34
Azərbaycanla birbaşa danışıqları daha məhsuldar hesab edirik - Armen Qriqoryan
Bu gün, 10:26
Bakıda 15 illik uşaq bağçası bağlanır
Bu gün, 10:25
Ermənistan və Azərbaycan arasında müharibə olmayacaq - Paşinyan BELƏ DEYİR...
Bu gün, 10:14
Pakistanın İsrailə zərbəsi o qədər güclü olacaq ki... – Arkov
Bu gün, 10:09
“Sumqayıt Elektrik Dəstləşdirmə” ASC dividendlərin verilməsini - MÜZAKİRƏYƏ ÇIXARIR
Bu gün, 10:04
Artıq daha cəsarətli çıxışlar etmək lazımdır... - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 09:51
BU NƏDİ BELƏ: “İnsanlar “TikTok “həkimlər”indən resept alırlar” - Tanınmış həkimdən SƏRT REAKSİYA
Bu gün, 09:47
SOCAR-da yüksək vəzifəyə TƏYİNAT - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 09:24
Əmrullayevin ÇÖKDÜRDÜYÜ TƏHSİL SİSTEMİ... - Daha nələr olmalıdır ki...
Bu gün, 09:21
Sensasion iddia: Azərbaycanda “Suriya ssenarisi” cızılır – DETALLAR
Bu gün, 09:17
Dələduzla hakim arasında nə kimi əlaqə var? - İNAM KƏRİMOVUN NƏZƏRİNƏ...
Bu gün, 09:12
"Makron iqtidarı Azərbaycana düşmənçilik edir" - BU FAKTDIR...
Bu gün, 09:00
Müddətli əmək müqaviləsinə xitam verilməsi qaydası... - Ekspert danışır...
Bu gün, 08:56
Paşinyan bu gecə Moskvada Çin lideri ilə də görüşdü... - "Armtimes"
Bu gün, 08:51
Azərbaycanda bu şirkətin əməkdaşları işdən çıxarılır - BAĞLANIR
Bu gün, 08:44
İraq hansı İŞİD-çiləri Bakıya vermək istəyir? - ŞƏRH
Bu gün, 08:38
Naxçıvanda vətəndaş TƏHDİD OLUNUR - Qabil Məmmədova rüşvətxor dediyinə görə...
Bu gün, 08:28
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru