Münhendə 61-ci illik Təhlükəsizlik Konfransı (13-17 fevral) başa çatdı. Dəvət edilən qonaqlar arasında Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan da var idi. Paşinyan Münhendə Almaniya kansleri Olaf Şolts və bir sıra digər ölkələrin rəsmiləri ilə bir araya gəldi.
Bu təmaslar zamanı Güney Qafqazda vəziyyət və Azərbaycan-Ermənistan sülh danışıqları da müzakirə edildi. Diqqətçəkicidir ki, Almaniya səfərindən bir neçə gün qabaq Paşinyan Fransada, ondan da az öncə (4-7 fevral) ABŞ-da olmuşdu. Beləcə cəmi yarım ay ərzində Qərbin 3 mühüm ölkəsini ziyarət etməklə Paşinyan görəsən nəyə nail oldu və ya olmaq istəyirdi? Rəsmi İrəvanın bu üç dövlətdən əsas gözləntisi nədir? İrəvan Bakı ilə danışıqlarda vasitəçimi axtarır? Kələyi nə? Bu səfərlərin Bakı ilə sülh anlaşmasına hansısa mənfi təsiri mümkünmü?
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin sektor müdiri İlyas Hüseynov “Yeni Müsavat”a bildirdi ki, Ermənistanın baş naziri regionda və dünyada tez-tez dəyişən geopolitik proseslər fonunda dəstək axtarışındadır: “Çox qısa müddət ərzində ABŞ-da, Fransada və Almaniyada səfərdə olması da bununla bağlıdır. Eyni zamanda Paşinyanın bu səfərlərində müdafiə naziri Suren Papikyan da iştirak edirdi. Bu da kifayət qədər nəzərə alınası ciddi nüansdır. Çünki Münhen Təhlükəsizlik Konfransında adətən hərbi səlahiyyətli şəxslər iştirak etmirlər. Bu, diplomatik və təhlükəsizlik məsələlərini əhatə eləyən müzakirə platformasıdır. Amma belə görünür ki, birbaşa olaraq hərbi dəstək, yardım əldə etmək məqsədilə danışıqlar aparılması da Nikol Paşinyanın planları çərçivəsində olub. Bütün səfərlərində çıxışlar eləyən Nikol Paşinyan həm də ölkəsinin müdafiə qabiliyyətinin artırılmasına dəstək olmağa çağırışlar edirdi. Ermənistanın Fransa, Hindistan silahları əldə etməsi ilə yanaşı ABŞ-la da ardı-arası kəsilməyən təmaslar, təlimlər keçirməsi də məlumdur. Bütün bunlar isə regionda sülhə xidmət etmir, təhlükəsizliyə təhdid yaradır. Eyni zamanda Münhen Təhlükəsizlik Konfransının gedişi zamanı həm də erməni hərbçilər Almaniyanın digər şəhərində NATO çərçivəsində təlimlərə cəlb olunmuşdular. Bütün bunlar Ermənistanın sülhə deyil, revanşizmə meylləndiyini əks etdirir. Həmçinin Ermənistanın Qərbə inteqrasiyasının davam etdirildiyini göstərməyə xidmət edir”.
Ekspert vurğuladı ki, Paşinyanın səfərlərində nümayiş etdirdiyi mövqe Ermənistanın sülh danışıqlarında maraqlı görünmədiyini, ona görə də heç vasitəçi də axtarmadığını nümayiş etdirdi: “Üzdə guya Azərbaycanla sülh razılaşmasına can atdığı görüntüsü yaratmağa çalışan Ermənistanın baş naziri reallıqda hücum silahları əldə etmək niyyətini gizlətmir. Hətta Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun da hesabatına baxanda görürük ki, Ermənistanda ballistik raketlərin sayı artıb. Bu da təhlükəsizliyə təhdid yaradan məqamlardandır. Biz Vətən müharibəsindən yaxşı bilirik ki, ballistik raketlər mülki ərazilərimizi vurmağa yönəldilmişdi. Ermənistan əldə etdiyi hücum silahlarını geri qaytarmalıdır və sülhə bağlı olduğunu nümayiş etdirməlidir. Azərbaycanın tələbi budur və bu tələb haqlı tələbdir. Ancaq təəssüf ki, Ermənistan tərəfindən bunun əksi edilir, ən müxtəlif mənbələrdən hücum silahları əldə etməyə çalışır və bu da əminlik yaradır ki, Ermənistan sülhə yox, müharibəyə hazırlaşır”.
Siyasi şərhçi Xəyal Bəşirov bildirdi ki, Nikol Paşinyanın son zamanlar xarici səfərlərini intensivləşdirməsi Ermənistanın Qərbə inteqrasiya görüntüsünü davam etdirmək və özünə dəstəyin davamına nail olmaq məqsədi güdür: “Amerikaya səfər və yeni prezident Donald Trampla görüşmək cəhdi, lakin cəhdin uğursuz olmasından sonra Paşinyan bu uğursuzluğu cəmiyyətin gözündə kompensasiya etmək üçün başqa istiqamətlərdə səfərlərini və görüşlərini artırdı. Səfər trayektoriyasına nəzər yetirsək, Ermənistanın baş nazirinin əslində de-fakto mövcud olmayan, fəaliyyət göstərməyən, amma deyure Ermənistanın pozuculuq yanaşması nəticəsində mövcud olma süni görüntüsü ilə üz-üzə qalan Minsk Qrupunun üç həmsədri olan dövlətlərdən ikisinə ard-arda səfərlər etdiyini görürük. Bu, əslində Ermənistanın hiyləgərliyini, ATƏT-in Minsk Qrupunun ləğvinin tərəfdarı olmadığını bir daha ortaya qoyur. Ermənistan sülhə hazırlaşmır. Himayədarları olan dövlətlərə səfərlər etməklə Paşinyan sülhə dəstək əldə etmək məqsədi güdmür. Ermənistan bir daha sübut edir ki, o, sülhə hazırlaşmır, 30 ilə yaxın sülhün əslində yaranmasına imkan verməyən məlum vasitəçilərdən revanş üçün dəstək almağa çalışır. O, sülh danışıqları üçün vasitəçi deyil, yeni müharibəyə başlamaq üçün dəstək, himayədar axtarır".
Ekspertin sözlərinə görə, Cənubi Qafqaz mövzusunun Paşinyanın ABŞ, Fransa və Almaniya səfərlərində heç də prioritet olmadığı göründü: “Xüsusilə Ermənistan heç də Paşinyanın istədiyi səviyyədə maraq kəsb etmir o paytaxtlar üçün. Hətta Emmanuel Makronun belə Nikol Paşinyana yanaşması Ermənistan mövzusunun artıq onlar üçün o qədər də aktual olmadığını nümayiş etdirdi. ABŞ-ın, Fransanın, eləcə də Münhen Təhlükəsizlik Konfransına toplaşan böyük dövlətlərin özlərinin prioritetləri var, onlar üçün daha aktual olan mövzular var və bu mözular arasında Ermənistan yer almır. Hətta Cənubi Qafqazla bağlı da onların bu gün real planlarının olmadığını görürük. Cənubi Qafqaz nə qədər əhəmiyyətli region olsa da hazırda dünyanın bölüşdürülməsi mövzusunda söhbət gedəndə Cənubi Qafqazın adı heç də ön sıralarda çəkilmir. O cümlədən Ermənistanın guya "Türkiyə ilə Azərbaycan arasında qalıb sıxışdırılan ölkə" olması kimi uydurma mövzu böyük dövlətlər üçün prioritet təşkil etmir. Bütün bu reallıqlara görə də Ermənistanın 2025-ci ilin ilk aylarında, xüsusilə Münhen Təhlükəsizlik Konfransı öncəsi atdığı addımlar, etdiyi cəhdlər uğursuzluğa düçar oldu. Ermənistan mövzusunun qeyri-aktual olduğu daha qabarıq üzə çıxdı. Əslində Nikol Paşinyan bu vəziyyəti nəzərə alıb Azərbaycanla heç bir vasitəçi olmadan tez bir zamanda sülh müqaviləsini imzalamalıdır. Normal məntiq bunu tələb edir".
“Yeni Müsavat”
