“Rusiyanın Moskva, Sankt-Peterburq və başqa iri şəhərlərində azərbaycanlı miqrantlara qarşı kütləvi reydlər başlayıb. Polis küçədə, bazarda, ticarət mərkəzlərində adi bəhanə ilə, çox vaxt isə bəhanəsiz soydaşlarımızı saxlayıb sorğu-sual edir, daha sonra saxlama məntəqələrinə aparır. Orada məhkəməsiz-filansız üstündə pulu olanlara dərhal bilet aldırıb, pasportuna “deport” vurub yola salır, qalanlarını isə təcridxanada 10-15 gün dözülməz şəraitdə saxlayıb, daha sonra Azərbaycana göndərirlər”.

Bunu Pressklub.az-a açıqlamasında Moskvada meyvə-tərəvəz ticarəti ilə məşğul olan azərbaycanlı İsmayıl Dadaşzadə deyib.

Azərbaycanla Rusiya hökumətləri arasında davam edən gərginlik qonşu ölkədə ticarətlə məşğul olan azərbaycanlılara qarşı təzyiqlərə rəvac verib. Sosial şəbəkələrdə yayılan görüntülərdə hüququ mühafizə orqanlarının miqrantlara qarşı xüsusi reydlər təşkil etdiyi, onlara qarşı amansız davranış sərgilədiyi görünür.

Daha əvvəllər də iki dövlət arasında anlaşılmazlıq baş verən kimi, Rusiya hakimiyyət orqanları dərhal azərbaycanlı miqrantlara qarşı təqiblərə başlayaraq, bundan rəsmi Bakıya qarşı təzyiq vasitəsi kimi yararlanmağa cəhd edir. Azərbaycan hökuməti də cavab tədbiri kimi müəyyən addımlar atır, amma heç vaxt Azərbaycanda yaşayan rus əsilli əhalini incitmək niyyətinə düşməyib...

Həmsöhbətimiz bildirir ki, Rusiya miqrasiya qanunvericiliyində ciddi dəyişikliklər aparıb, miqrantlara qarşı “mübarizədə” polisə geniş səlahiyyətlər verilib. Həmçinin iş icazəsi almaq, qeydiyyata düşmək və s. prosedurların tətbiq olunmasına sərt nəzarət tətbiq olunub. Daha əvvəllər rüşvət, tanışlıq vasitəsi ilə bu məsələləri qoluna qoymaq mümkün idisə, hazırda heç bir qurum belə təklifləri yaxına qoymur.

İsmayıl vurğulayır ki, son iki həftədə tanıdığı onlarla azərbaycanlı Rusiyadan deport edilib, bu zaman hətta sənədləri tam qaydasında olanlara, iş icazəsi alanlara da fərq qoyulmayıb.

“Onsuz da Rusiyada ticarət “ölüb”, iş demək olar ki, yox dərəcəsindədir. Bazarlarda, böyük ticarət mərkəzlərində günlük ticarətdən pul qazanmaq tam sıradan çıxıb. Kim ki, əvvəldən dükan, kafe sahibdir, onun işi bir balaca gedir, daha mövsümi alverə gəlib evə pul aparmaq mümkün deyil. Həm də rubl dəyərdən düşüb, nə qədər qazanasan ki, özünü orada saxlaya, evə də çörəkpulu aparasan?!” – o qeyd edir.

Bu günlərdə İrkutsk şəhərindən Azərbaycana qayıdan Vüsal da deyir ki, Rusiyaya dönmək niyyəti yoxdur. “Bizim tanıdığımız, pul qazandığımız Rusiyadan əsər-əlamət qalmayıb. Əhalidə pul yoxdur, ticarət dayanıb, rubl da dəyərdən düşüb. Sibir şəhərlərində işləyənlər Moskvaya, Sankt-Peterburqa üz tutdular, indi oralarda da sadə azərbaycanlılar üçün çörək yoxdur”, - o əlavə edir.

Vüsal bildirir ki, yerli hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları azərbaycanlılara qarşı əsl vəhşilik göstərirlər: “Harada gəldi tutub saxlayır, sorğu-sualsız polis məntəqəsinə aparır, yerə yıxıb saatlarla buz kimi döşəmə üstündə saxlayır, döyüb-incidirlər. Tanıdığım nə qədər adam təcridxanalarda deport olunacağını gözləyir, elə bizim təyyarədə xeyli sayda azərbaycanlı vardı, hamısının pasportuna deport vurmuşdular”.

Həmsöhbətimiz deyir ki, indi müxtəlif şirkətlərin Azərbaycandan cəlb etdiyi işçi miqrantların güzəranı bir az yaxşıdır: “Ölkənin bir neçə bölgəsində sənaye müəssisələri tikilir, orada çalışanların bir qismi azərbaycanlılardı, ayda 2 min manata qədər maaş alırlar, sığortaları, qalmağa yerləri var. Amma di gəl, kəskin şaxtalı havada işləmək çox çətindir, bir çoxu xəstələnir, zədələnir, geri qayıdır. Bir sözlə, bizimkilərin işi zülmdü, çörək daşdan çıxır”.

Müxtəlif mənbələrin açıqladığı rəqəmlərə görə, Rusiyada 2 milyon nəfərə yaxın azərbaycanlı yaşayıb-işləyir, ailələrinə pul göndərir. Ölkənin statistika qurumlarının məlumatına görə, onların 600 min nəfərdən artığı Rusiya vətəndaşlığı alıb. Onlar ilin əsas hissəsini ailə üzvləri ilə birlikdə bu ölkədə yaşayır. Yüz minlərlə azərbaycanlı isə ilin bir neçə ayını Rusiyada keçirir, ticarət, xidmət sahələrinə çalışıb, ailəsinə pul göndərir. Statistika qurumlarının açıqladığı rəqəmlər də Rusiyadan göndərilən vəsaitlərin ildən-ilə kəskin azaldığı görünür. Ötən il bu rəqəm yarım milyard dollar ətrafında olub. Əlbəttə, bu, ancaq banklar, pulköçürmə sistemləri vasitəsi ilə qeydə alınan məbləğdir. Həvalə sistemi ilə əsasən iri həcmli vəsaitlər Azərbaycana göndərilir ki, ondan daşınmaz əmlak alınmasında, yerli sərmayələr yatırılmasında və s. məqsədlər üçün istifadə olunur.

Kremlin rəsmi təbliğatı, onun ruporları, deputatlar, ekspertlər miqrantlara, xüsusən azərbaycanlılara qarşı basqıların artırılmasında fəal rol oynayır. Rusiya hakim elitasında hesab edirlər ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı eyni vaxtda yüz minlərlə miqrantı qəbul etmək imkanında deyil, bu ölkədə xaosa səbəb ola bilər. Ona görə bu təzyiq rıçaqını işə salıb, öz maraqlarını diktə etmək mümkündür. Bu hesablama reallığa yaxındır, amma miqrantların da yaratdığı dəyər hesabına sosial-iqtisadi sabitliyin təmin oldunduğu ölkədə təzyiq siyasətinin ikibaşlı olduğunu nəzərə almırlar. Ukraynaya qarşı işğalçı müharibənin təsirləri getdikcə daha çox hiss olunduğu Rusiyada digər xalqların nümayəndələrinə qarşı artan basqılar ölkədə sosial vəziyyətin daha da ağırlaşmasına gətirib çıxarır. Bunu statistik rəqəmlər də, bəzi rus ekspertləri də deyir.

Milli Məclisin deputatı, iqtisadçı alim Əli Məsimli də Rusiyada çalışan azərbaycanlılara qarşı çirkin təzyiq əməllərindən xəbərdardır: “Rusiya Azərbaycana təzyiq vasitəsi kimi növbəti dəfə miqrant amilindən istifadə edir, soydaşlarımıza qarşı təzyiqlər, çirkin kampaniya getdikcə gücləndir. Rusiya Dövlət Dumasının deputatı Nikolay Valuyevin dili ilə təhqirlərlə müşayiət olunmuş formada Rusiyadakı Azərbaycan diaspor təşkilatlarının qapadılması, iş adamlarının biznesinin məhdudlaşdırılması, bu ölkə ərazisində yaşayan azərbaycanlı miqrantların qovulması, vətəndaşlığı olan azərbaycanlıların isə hərbi uçota alınaraq Ukrayna ilə müharibəyə göndərilməsi təklif edilir”.

Millət vəkili qeyd edir ki, Rusiyanın Qərbin sanksiyalarına məruz qalaraq zəiflədiyi və getdikcə daha çox təklənməyə doğru getdiyi bir şəraitdə onun təsərrüfatının həyati əhəmiyyət kəsb edən sahələrinin hələ də ayaqda qalmasında miqrantların rolu çox böyükdür. “Ona görə də Rusiyanın Azərbaycana qarşı bu qərəzli mövqeyi, təhdidlər və şovinist xarakterli çağırışlar bumeranq effekti verib, onun təkcə Azərbaycanla yox, əksər MDB ölkələri ilə münasibətlərdəki soyuqluğun daha da artmasına gətirib çıxarmaqla, daha çox onun özünə qarşı çevriləcək, onsuz da daralmış nəfəsliklərini daha da daraldacaq”, - o, əlavə edib.

Deputat vurğulayır ki, Rusiyanın davranışları növbəti dəfə göstərdi ki, Rusiyadan bizə, ümumiyyətlə, postsovet məkanına aid olan yeni müstəqil dövlətlərin heç birinə strateji müttəfiq olmaz: “Ona görə ki, bunun üçün Rusiya gərək özünü fikirdə, sözdə və əməldə etibarlı müttəfiq olmaq bacarığını nümayiş etdirə bilsin. Hələlik, Rusiya bunu heç bir postsovet ölkəsinə münasibətdə davamlı şəkildə nümayiş etdirə bilməyib. Ona görə də Rusiya ilə yalnız dövlət maraqları üst-üstə düşən zaman kəsiklərində və konkret situasiyalarla bağlı bir müddət birgə addımlamaq, tərəfdaşlıq etmək olar... Qalan vaxtlarda bütün ölkələrə münasibətdə olduğu kimi, Rusiyaya da münasibətdə qarşılıqlı hörmət, qarşılıqlı etimad və qarşılıqlı faydalılıq prinsiplərinə əsaslanan bərabərhüquqlu əməkdaşlıq münasibətləri əsas götürülməlidir”, - Məsimli bildirib.

Sonda qeyd edək ki, Azərbaycanın Rusiyadakı səfirliyi hələ də soydaşlarımıza qarşı basqıları dilə gətirməyib. Bu səfirlik həmişə öz vətəndaşlarının haqlarının pozulmasına biganəlik nümayiş etdirib, amma ümidlər vardı ki, Polad Bülbüloğlunun 18 illik dönəmindən sonra vəziyyət dəyişər. Təəssüf, işartı hələ də yoxdur...