Təhsilsiz kosmetoloqlar və onların gözəllik qurbanları
Dünən, 17:43
Son illər Azərbaycanda kosmetoloji prosedurlara tələbat artdığından bu xidməti göstərən “kosmetoloqlar”ın, estetik mərkəzlərin sayı artıb. Sözsüz ki, bu da qeyri-peşəkar kosmetoloqların və onların qurbanlarının sayını artırır. Bəs 3-4 aylıq kurs bitirməklə gözəllik salonlarında, estetik mərkəzlərdə həkim-kosmetoloq işləmək nə dərəcədə düzgündür? Müvafiq tibbi təhsili olmayan, insan anotomiyasını bilməyən şəxslərin gözəllik salonlarında qanla bağlı müxtəlif prosedurlar həyata keçirməsi mümkündür?
Lent.az bu suallar ətrafında araşdırma aparıb.
Qeyd edək ki, bu gün hər addımbaşı bir gözəllik salonu ilə qarşılaşırıq. Əslində bu, heç də pis deyil, üz-gözünə, saçlarına düzən vermək istəyən xanımlar bunun üçün uzaq məsafə qət etməli olmurlar. Ancaq pis olan odur ki, 3-5 ay ya hardasa kosmetoloq kursunu bitirən, ya da hansısa kosmetoloqun yanında bu sənətin sirlərini öyrənənlər bu gün salonlarda qanla bağlı müxtəlif prosedurlar həyata keçirirlər. Məsələn, plazma liftinq (PRP), lazer epilyasiya, xalların yandırılması, ləkələrin ağardılması, piqment ləkələrinin aradan qaldırılması, varikoz genişlənmənin qarşısının alınması, qırışların aradan götürülməsi, mezoterapiya, pilinq, botks, dodaqların təbii və süni gel ilə korreksiyası və s. kimi qanla əlaqədar, həmçinin bədənə yad maddələr yeridilən prosedurlar salonlarda gerçəkləşdirilir. Plazma liftinq proseduruna diqqət edək. Bu prosedur zamanı damardan 100-200 qram qan alınır və qanın trombositlərlə zəngin plazma (PRP) hissəsi götürülərək müalicə olunacaq bölgəyə vurulur. Bu zaman həmin bölgədəki hüceyrələr yenilənir. PRP saç tökülməsi zamanı, üzü gəncləşdirmək üçün, ayaq, çiyin, dizdəki kirəcləşmələr və s. zamanı istifadə olunan prosedurdur. Göründüyü kimi, bu zaman qan bədənin bir yerindən alınır və kənarda müxtəlif əməliyyatlar aparılaraq trombositlərlə zəngin plazma bədənin digər yerinə vurulur. Bu zaman proseduru düzgün həyata keçirmək üçün tibbi biliyin olması, bundan da əlavə gigiyenik qaydalara əməl edilməsi vacibdir. Ancaq etiraf edək ki, bu gün salonların əksəriyyətində bu şərait və tibbi personal yoxdur.
Apardığımız araşdırmalar əsasında bir sıra dövlətlərin təcrübələri ilə də tanış olduq. Əldə etdiyimiz məlumatlara görə, Rusiyada bu sahə kifayət qədər inkişaf edib. Həkim-kosmetoloq ixtisası rəsmi şəkildə ölkənin Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən qeydiyyatdan keçib. Türkiyədə də kifayət qədər professional mütəxəssislər var. Hazırda Türkiyənin ən tanınmış ali təhsil ocaqlarında kosmetoloq olmaq üçün azı 3 il təhsil almaq şərtləri qoyulub.
Avropada isə kosmetoloq olmaq üçün mütləq müalicə işi üzrə ali tibbi təhsil almaq tələb olunur.
Bəs Azərbaycanda qanun nə deyir?
Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən kosmetoloji iş üzrə özəl tibb xidməti fəaliyyətinin göstərilməsi üçün lisenziya tələb olunur. Nazirlər Kabinetinin 15 may 2017-ci il tarixli 206 nömrəli Qərarı ilə təsdiq olunmuş “Özəl tibb fəaliyyəti üzrə lisenziyalaşdırılan xidmətlərin və işlərin Siyahısı”nda “kosmetoloji” iş üzrə tibbi xidmətin göstərilməsi tibbin bir sahəsi kimi qeyd olunub:
“Burada tibbi kosmetologiyaya daxil olan estetik problemlər, onların korreksiyasına və profilaktikasına yönəlmiş, örtük toxumalarına müdaxilə ilə müşayiət olunan müxtəlif kompleks prosedurları nəzərdə tutulub. Tibbi kosmetologiyaya, cərrahi müdaxilələr istisna olmaqla (plastik cərrahiyyəyə aid olduğundan) konservativ və korreksion üsullar daxildir. Bu üsullara inyeksion prosedurlar, müxtəlif növ aparat kosmetologiyası (o cümlədən lazer üsulu epilyasiya), biorevitalizasiya, mezoterapiya, pilinq prosedurları, müalicəvi masaj üsulları, plazmoliftinq aid oluna bilər. Bu üsulların hamısı “kosmetoloji” işə aid olunduğundan müvafiq iş üzrə özəl tibb xidməti fəaliyyətinin göstərilməsi üçün lisenziya tələb olunur. Bu sahədə praktiki tibbi fəaliyyət üzrə müvafiq sertifikatı olan həkim-dermatoveneroloqlar və tibbi kosmetologiya üzrə ixtisaslaşmış keçmiş ali tibbi təhsilli mütəxəssislər məşğul olmaq hüququna malikdirlər”.
Lakin çox zaman bizdə xarici ölkələrdən fərqli olaraq adi qadın salonlarında "kosmetoloq” işləyən şəxslər çox zaman orta təhsilə malik olurlar. Mütəxəssislər isə deyir ki, kosmetoloq olmaq üçün farmakologiya, kimya, anatomiya, biokimya, dəri xəstəlikləri, onlara diaqnoz qoyulması və müalicə olunması sahəsində dərin biliklərə malik olmalıdır. Ali tibbi təhsili, kimya, biologiya, fizika və psixologiyadan ətraflı məlumatı olmadan necə kosmetoloq işləmək olar?
Fikirləşdik ki, bu suala ən yaxşı elə işin içində olan biri cavab verə bilər.
Bu səbəblə plastik cərrah Ülviyyə Ağazadəyə müraciət etdik.
O bildirib ki, həkim kosmetoloqlar əslində tibbi təhsilli dermatoveneroloqlar olmalıdırlar:
“Təbii ki, salon şəraitində kosmetoloji prosedurların aparılması çox təhlükəlidir. Nəinki pasiyentə iynə vurmaq, hətta adi maskanın edilməsi belə düzgün deyil. Çünki maskanın tərkibində belə allergen ola bilər, hansı ki pasiyentin bədəni buna əks-reaksiya göstərə bilər. Bu zaman əgər pasiyent şoka düşsə, salon şəraitində onu vəziyyətdən necə çıxarmaq olar? İnyeksiya, yəni iynə vasitəsilə həyata keçirilən, orqanizmə yad maddənin daxil olması ilə gerşəkləşən prosedurları gözəllik salonlarında etmək düzgün deyil. Çünki inyeksiyaların tərkibi o qədər də məsum deyil. Onların bəziləri tam gigiyenik və klinik şəraitdə həyata keçirilməlidir. Ona görə də belə asanlıqla insan həyatını təhlükəyə atmaq olmaz".
Bəs gözəllik salonlarında gigiyenik vəziyyət nə yerdədir?
Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzindən saytımıza verilən məlumata görə, “Sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların dayandırılması haqqında” 20 oktyabr 2015-ci il tarixli Azərbaycan Respublikası Qanununa əsasən, Azərbaycan Respublikası ərazisində sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamalar dayandırıldığı üçün Dövlət sanitariya xidməti tərəfindən bərbərxana və gözəllik salonlarında müvafiq nəzarət tədbirləri həyata keçirilmir:
““Sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların tənzimlənməsi və sahibkarların maraqlarının müdafiəsi haqqında” Azərbaycan Respublikası 2 iyul 2013-cü il tarixli Qanununun 16.1.3. bəndinə əsasən, sahibkarlıq subyektində yoxlama insanların həyat və ya sağlamlığına, ətraf mühitə və dövlətin əmlak maraqlarına birbaşa və mühüm təhlükənin olması və ya mühüm zərərin vurulması barədə konkret faktlara əsaslanan rəsmi məlumatlar, şikayətlər daxil olduqda aparıla bilər”.
Məlumatda bildirilib ki, “Sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların tənzimlənməsi və sahibkarların maraqlarının müdafiəsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2013-cü il 2 iyul tarixli Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar bəzi məsələlər barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 31 oktyabr 2014-cü il tarixli Fərmanına əsasən “İnsan həyatı və ya sağlamlığına, ətraf mühitə, dövlətin əmlak maraqlarına birbaşa və mühüm təhlükə və ya mühüm zərər” dedikdə aşağıdakılar başa düşülür:
1. bir və ya bir neçə insanın əmək qabiliyyətinin müvəqqəti və ya daimi itirilməsi, yaxud bir və ya bir neçə insanın ölümü, habelə yoluxucu xəstəliklərin yayılması, epidemiyaların yaranması təhlükəsi, yaxud belə halların baş verməsi;
2. ekoloji sistemin ayrı-ayrı komponentlərinin kəmiyyət və keyfiyyətcə dəyişməsi, ekoloji tarazlığın pozulması təhlükəsi, yaxud belə halların baş verməsi;
3. dəyəri 50000 (əlli min) manat və ondan yuxarı olan dövlət əmlakının zədələnməsi və ya məhv edilməsi təhlükəsi, yaxud belə halların baş verməsi.
Bundan başqa, həmin qanunun 8.3. bəndinə əsasən “sahibkar metodiki köməklik göstərilməsi, məsləhət almaq və vəziyyəti qiymətləndirmək üçün yoxlayıcı orqana müraciət etmək və onu yerləşdiyi və ya faktiki fəaliyyət göstərdiyi ünvana dəvət etmək hüququna malikdir”.
Əziz xanımlar, hər zaman gözəl görünmək istəmək hər birimizin haqqıdır. Lakin bunun üçün xeyli diqqətli olmaq gərəkdir. Gözəlliyin tələb etdiyi qurban canınız olmasın.
Geri qayıt