Avropa İttifaqının (Aİ) Ermənistandakı “müşahidə missiyası”nın üzvləri Azərbaycanla həmsərhəd ərazilərdə müşahidələrini davam etdirir. Son görüntülər bunu deməyə əsas verir. Məlumata görə, onlar bu dəfə Qubadlı ilə həmsərhəd zonada müşahidə aparıblar.
Avropalılar binoklla ətrafa və Azərbaycan ərazilərinə baxış keçiriblər. Azərbaycan sərhədçiləri ənənəvi olaraq “müşahidə missiyası”nın hərəkətlərini nəzarətə götürüb və qeydə alıb. Bəllidir ki, Avropa İttifaqının de-fakto casus missiyası mütəmadi şəkildə sərhədboyu müşahidələr aparır. Onlar hər dəfə bir istiqamətdə peyda olur və ərazilərimizə baxırlar. Maraqlıdır, avropalı “revizor”lar nəyə baxırlar və nə görmək istəyirlər? Məsələn, Qubadlı istiqamətində onları nəyi müşahidə edə bilər?
Belə çıxır ki, varlıqlarını sübut etmək üçün vaxtaşırı bu addımları atırlar. Yəni ki, Aİ regiondadır və şərti sərhəddə guya atəşkəsə nəzarət edir. Bundan əlavə, üzdəniraq missiyaya həm də İrəvanın müharibə hazırlığının elementi və ya “maskirovkası” kimi baxmaq lazım gəlir. Yada salaq ki, missiya az öncə İrəvanın razılığı ilə daha iki illiyə uzadılıb. Bakı isə qərara etiraz edib. Baş nazir Paşinyan təklif edib ki, delimitasiya edilən ərazilərdən avropalı müşahidəçilər çıxsınlar. Lakin bu da uzun çəkən prosesdir.
Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin üzvü Aydın Mirzəzadə “Yeni Müsavat”a açıqlamasında müşahidə missiyası adı altında Ermənistana verilən dəstəkdən söz açdı: “Avropa İttifaqının bu günlərdə Ermənistanda həyata keçirdiyi binokl diplomatiyası nə dünya, nə də Avropa diplomatiyası tarixində heç vaxt olmayıb. Və bunun həyata keçirilməsinin prinsip etibarilə heç bir əsası yoxdur. Bir ölkənin ərazisindən binoklla başqa bir ölkənin ərazisinə baxmağın nə verəcəyi aydın deyil və bu, analitiklər tərəfindən sadəcə gülüş və təəccüblə qarşılanır. Əgər onlar Azərbaycanda nəsə görmək istəyirlərsə, Azərbaycana müraciət edərək strateji və xaricilərin girişi qadağan olunan obyektlər istisna olmaqla, istənilən Azərbaycan ərazisinə baxa bilərlər. Hesab edirəm ki, bu, əslində Ermənistana xaricdən verilən bir siyasi dəstəkdir. Bu diplomatiyanın regionda sülhün bərqərar olmasına heç bir təsiri yoxdur. Azərbaycan və Ermənistan bu gün heç bir vasitəçi olmadan sülh müqaviləsi üzərində işləyirlər. Proses çətin gedir, amma buna baxmayaraq, tərəflər vaxtaşırı görüşür və məsələləri müzakirə edirlər. Avropa İttifaqının binokl müşahidəçiləri isə sadəcə olaraq bu gün vəziyyəti daha da gərginləşdirməkdən başqa heç bir işləri yoxdur. Ermənistana yalnız öz problemini başqa ölkələrin və ya hansısa bir beynəlxalq təşkilatın çiyinlərinə yükləmək lazımdır. Onlar düşünürlər ki, bununla Ermənistanın problemini diqqətdə saxlaya biləcəklər”.
Deputat vurğuladı ki, onsuz da xaricdəki erməni diaspor təşkilatları və ermənipərəst qüvvələr Ermənistanı maksimum müdafiə edirlər: “44 günlük Vətən müharibəsindən sonra - baxmayaraq ki, torpaqları işğal altında olan Azərbaycan, işğal edən isə Ermənistan idi - Avropa İttifaqı Ermənistana 2 milyard avro yardım ayırdı. Azərbaycana isə hər hansı bir yardım göstərmək fikrindən uzaqdırlar. Torpaqları işğal altında olarkən beynəlxalq təşkilatlar, o cümlədən Avropa Birliyi bildirirdi ki, müharibə bitdikdən sonra bərpa işləri üçün böyük vəsait ayıracaqlar. Amma nə torpaqların minalardan təmizlənməsi, nə də yeni yaşayış məntəqələrinin tikilməsi üçün Avropa İttifaqından hər hansı bir dəstək yoxdur. Bu gün Avropa İttifaqının binokl diplomatiyasına ayırdığı vəsaitlə işğaldan azad olunmuş ərazilərdə neçə-neçə yaşayış məntəqəsi salmaq, məktəblər və xəstəxanalar tikmək mümkün olardı. Ermənistanın uzun müddət müşahidəçiləri saxlama qərarı hesab edirəm ki, heç bir məntiqə sığmır”.
A.Mirzəzadə dedi ki, onun bu missiyanı uzun müddət saxlama cəhdi əslində Ermənistanı siyasi cəhətdən Avropa İttifaqına daha çox bağlamağa xidmət edir: “Onsuz da Ermənistan həmişə ona dəstək olmuş Rusiyadan bu gün uzaqlaşma siyasəti yürüdür. Hətta Avropa İttifaqına üzvlük məsələsini parlamentdə müzakirə edir və Ermənistanın öz ərazisində belə bir missiyanı saxlamaq qərarı onların fikrincə, ölkənin Avropa İttifaqına asanlıqla qəbul olunmasına səbəb ola bilərdi. Lakin təcrübəli Avropa diplomatlarının belə bir missiyanı həyata keçirməsi açıq deyərdim ki, Avropa İttifaqı tarixində ən əcaib, eyni zamanda təəccüb doğuran bir hal kimi tarixə düşəcək”.
Hərbi ekspert Səxavət Məmməd isə qeyd etdi ki, Avropa İttifaqının mülki missiya adı altında Ermənistan-Azərbaycan sərhədinə yerləşən nümayəndələri gerçəkdə kəşfiyyatla məşğuldurlar: “O missiyaya Avropa İttifaqı demək də yalnışdır. Çünki Kanadanın o missiyanın tərkibində olması birbaşa NATO anlamına gəlir. Missiyanın bu günə qədər fəaliyyətini Ermənistan üçün qənaətbəxş hesab etmək olar. Çünki Missiya Ermənistan tərəfinin edə bilmədiklərini asanlıqla həyata keçirir. Azərbaycan tərəfini müşahidə edir, qeydlər aparır. Hətta əvvəlki dönəmlərdə missiya şərti sərhədə gəlib gedəndən dərhal sonra atəşkəs pozulurdu. Hazırda missiya Ermənistan tərəfinin sifarişlərini yerinə yetirir. Misal üçün, hansısa bir istiqamətlə bağlı Ermənistan tərəfi Azərbaycanda hərəkətlilik görürsə, dərhal o istiqamətə mülki missiyanı göndərirlər”.
Eksperti söylədi ki, Azərbaycan tərəfinin bu məsələdə əli-qolu bir qədər bağlıdır: “Misal üçün, Ermənistan tərəfi açıq şəkildə müşahidə apara bilməz. Ancaq sözügedən qrup bunu rahatlıqla edə bilir. Azərbaycan tərəfinin əli-qolu ona görə bağlıdır ki, müşahidə aparan tərəf Avropa İttifaqıdır. Onlara qarşı atılacaq hər hansı bir addım isə rəsmi Bakını çətin vəziyyətə qoya bilər. Bundan əlavə, Ermənistan üçün Avropa İttifaqının mülki missiyası sığorta xarakterlidir. Çünki Azərbaycan tərəfi onları nəzərə almadan hansısa addım ata bilməyəcək. Hesab edək ki, Zəngəzur dəhlizi silah gücü ilə açılacaq, bu zaman o missiya başağrısına çevriləcək. Əslində Avropa İttifaqı, daha dəqiqi, Fransa məhz bu missiyanı ona görə şərti sərhədə gətirib ki, Azərbaycanın sərt güc tətbiqinin qarşısını alsın. Yaxud Azərbaycan sərt gücdən əvvəl onlarla masaya otursun və hansısa güzəştlərə getsin. Bəziləri Avropa İttifaqının mülki missiyasını ciddiyə almırdı. Zaman keçdikcə artıq məlum olur ki, bu missiyanın məqsədi nədir”.
S.Məmməd hesab edir ki, Ermənistan bu missiyadan istifadə edərək şərti sərhədinin təhlükəsizliyini sığortalayır və silahlanmaya, ordu hazırlığına ciddi fikir verir: “Ermənistan nəinki ştat strukturuna uyğun, hətta artıqlaması ilə silahlanmaya gedir. Ermənistanın bu hazırlığının bir səbəbi var, o da revanş. Hərbi büdcənin iki dəfə artırılması, ardıcıl təlimlər, yeni hərbi hissələrin yaradılması prosesin istiqamətini göstərir. Rusiya ilə Azərbaycan arasındakı gərginlik isə ermənilərin dilini açıb. Açıq şəkildə Azərbaycana qarşı müharibə edə biləcəklərini, hətta Qarabağı yenidən işğal edə biləcəkləri barədə fikirlər səsləndirirlər. Ona görə də hazırda prosesin bitdiyini deyə bilmərik. Əksinə, Ermənistan Azərbaycan arasındakı proses daha da mürəkkəbləşir. Müharibənin olması arzuolunan deyil. Çünki bu dəfəki müharibə təkcə iki ölkəni yox, regionu iflic edəcək”.
