ABŞ kəşfiyyatı 6 diplomatı İrandan necə qaçırdı? – Əməliyyatın DETALLARI
Tarix: 11-07-2022, 09:13 | Çap et
1979-cu ildə ABŞ Prezidenti Cimmi Karterin İran şahı Rza Pəhləviyə ölkəsində sığınacaq verməsi islam inqilabçıları tərəfindən sərt narazılıqla qarşılandı. İnqilabçılar noyabrın 4-də Amerika liderinin bu addımına cavab olaraq Tehrandakı ABŞ səfirliyinə hücum etdilər. Hadisələr nəticəsində səfirlik iştirkaçılarından 52 nəfər girov götürüldü.
Qaçmağı bacaran 6 nəfərin hekayəsi isə sonradan filmlərə mövzu olacaq formada cərəyan etdi.
Basqından canını qurtarmağı bacaran 6 səfirlik işçisi qaçaraq Kanada səfiri Ken Taylorun evinə sığınır. ABŞ hökuməti isə vaxt itirmədən həmin şəxslərin ölkəyə qaytarılması planı üzərində işləməyə başlayır.
Lakin zaman məhdud idi. Çünki İran xüsusi xidmət orqanları həmin şəxslərin qaçdığından xəbərdar idi və bütün diqqətlər onların axtarışlarına yönəlmişdi. Həmin şəxsləri gözləyən cəza isə bəlli idi: Edam.
Qurtarış üçün CİA-nın (Mərkəzi Kəşfiyyat Bürosu) plan variantları həddən artıq çox, diplomatların həyatı üçün təhlükə ehtimalı da bir o qədər böyük idi. Sonda təsdiqlənən plansa təklif olunanlardan ən ağılasığmazı idi.
Əməliyyatı həyata keçirmək planın müəllifi olan CİA agenti Toni Mendezə tapşırılmışdı. Plansa bu cür idi:
Mendez Kanada pasportu ilə kino çəkmək bəhanəsiylə İrana səfər edib, Kanada səfirliyilə əlaqəyə keçməlidi idi. Daha sonra hazırlanan 6 saxta Kanada pasportu ilə həmin şəxslər ölkədən çıxarılmalı idi.
Plan hərtərəfli hazırlanmış, ən xırda detallar belə nəzərə alınmışdı. Plan qəbul olunan kimi, artıq çəkilməsi nəzərdə tutulan filmlə bağlı işlərə başlanıldı, reklam afişləri KİV-lərdə yayımlandı. Ssenari müəllifi kimi dünya şöhrətli Stiven Spilberq, filmin adı kimi isə “ARQO” seçildi. Film o qədər uğurla reklam edildi ki, artıq izləyicilər həyəcanla ARQO-nun yolunu gözləməyə başladılar.
Daha sonra isə planın İran hissəsi həyata keçirilməyə başlandı. Toni Mendez yalnız bundan sonra İrana yola düşdü. Mendez ilk olaraq İranın mədəniyyət naziri ilə görüşüb, film ssenarisini ona təqdim edib, çəkilişlər üçün uyğun yerlər axtardığını bildirdi.
Mendez Kanada səfirliyinə gələrək, diplomatlarla görüşüb, planı onlara izah edir. Təbii ki, planın təhlükəli olması diplomatları qorxudur. Lakin başqa çarələrinin olmadığını başa düşdükdən sonra razılaşmağa məcbur olurlar.
Daha sonra isə diplomatlar yeni kimliklərinə bürünməli olurlar. Mendezə məlum idi ki, hüquq-mühafizə orqanlarının ən xırda şübhəsi ciddi sorğu-sualla və özü də daxil olmaqla 7 nəfərin edamına səbəb olacaq.
Lakin bir neçə günlük hazırlıqlardan sonra Mendez diplomatlarla birlikdə Tehran aeroportuna gəlməyi bacarır.
Onları Kanadaya İsveçrəyə məxsus “Swiss Airlines”ə məxsus təyyarə çatdırmalı idi. Və plan uğurla başa çatır. İran xüsusi xidmət orqanları 6 amerikalının ölkədən çıxdığını yalnız onlar təyyarədə olarkən öyrənirlər. Və, təbii ki, artıq gec idi.
Digər 52 girov 1981-ci ildə ABŞ-a qaytarılır. “ARQO” əməliyyatı isə 1997-ci ilə qədər ictimaiyyətdən gizli saxlanılır. Yalnız həmin ildə Ağ Evin sahibi Bill Klinton əməliyyat dosyesinin gizliliyini ləğv edir.
Toni Mendez 2007-ci ildə yazdığı kitabında sözügedən əməliyyatla bağlı xatirələrinə yer verib. 2012-ci ildə isə Corc Kluninin rejissoru, Ben Aflekin baş rol müəllifi olduğu “ARQO” filmi çəkilib. Film 3 kateqoriyada Oskar mükafatına layiq görülüb.
Murad Əhmədov, Bizim.Media
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Laçın istiqamətində mövqelərimiz yenidən atəşə tutulub - MN
Bu gün, 15:32 |
|
|
|
| • Fon der Lyayen haqqında korrupsiya ittihamları reallığı əks etdirsə ... -ŞƏRH
Bu gün, 15:22 |
|
|
|
| • “Mən heç bir qadını fahişəliyə cəlb etməmişəm” – Elçin Göyçaylı DANIŞDI
Bu gün, 15:16 |
|
|
|
| • Məktəbdə direktor və kollektiv arasında QALMAQAL - “Tfu üzünüzə, arsızlar”
Bu gün, 15:13 |
|
|
|
| • “Mənə hücumu o sifariş edib” - Ramal Aslanov da həbs edilib
Bu gün, 15:10 |
|
|
|
| • Aygün Bəylərin ailəsində qalmaqal: Bacılar arasında gərginlik və ittihamlar - “Sağlığında yaxınlaşmayanlar indi şou göstərirlər”
Bu gün, 15:06 |
|
|
|
| • Naxçıvan təhsil nazirinə yeni müavin təyin olunub - SƏRƏNCAM
Bu gün, 14:58 |
|
|
|
| • "Təhkim" olunmağı və "təhkimçi" olmağı rusdan öyrəndik, amma... - REPLİKA
Bu gün, 14:55 |
|
|
|
| • Azərbaycanın bütün şərtləri ədalətlidir - ŞƏRH
Bu gün, 14:52 |
|
|
|
| • "Casus işi" üzrə məhkəmə başladı: Martin Ryan hakim qarşısında - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 14:51 |
|
|
|
| • Xalqımızın qəhrəman övladlarına verdiyi dəyərin növbəti təzahürü - İsrafil Kərimovun yazısı
Bu gün, 14:47 |
|
|
|
| • "Sevilya" ilə anlaşan Juninyo İspaniyaya yollanır
Bu gün, 14:44 |
|
|
|
| • Hayların köhnə bayatılarla narahatlıq duymaları təəccüblü deyil -RƏY
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
| • İran hədəf, Ermənistan vasitə: - Cənubi Qafqazdakı təhlükəli ssenari
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • Azərbaycan şirkəti kapitalından 6.4 milyon manatı geri götürür
Bu gün, 13:58 |
|
|
|
| • “Bu həddə çatdırmaq lazım deyil”
Bu gün, 13:04 |
|
|
|
| • Ombudsmanın Çağrı Mərkəzi bayram günlərində də fəaliyyətini fasiləsiz davam etdirib
Bu gün, 13:00 |
|
|
|
| • COVID-dən daha təhlükəli Metapneumovirus QAPIDA – Bu ölümcül virus nədir, necə QORUNAQ?
Bu gün, 12:58 |
|
|
|
| • "Azərbaycanda icra məmuru institutu hüquq-mühafizə orqanları arasında ən bərbadıdır" - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 12:55 |
|
|
|
| • Rusiya qərar verdi: azərbaycanlıların işi çətinləşdi... - Bakının cavabı ləngimədi
Bu gün, 12:47 |
|
|
|
| • Bakıdan yeni tələb: "Sülh sazişi" danışıqlarına bu da əlavə olundu - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 12:46 |
|
|
|
| • Hava bəzi yerlərdə arabir yağıntılı olacaq - belə deyirlər...
Bu gün, 12:42 |
|
|
|
| • Tanınmış həkimdən qadınlara: - Etməyin, çox iyrənc görünürsünüz!
Bu gün, 12:39 |
|
|
|
| • Suriyanın yeni hakimiyyəti kürd yaraqlılarından silahı yerə qoymağı tələb edib - "Hürriyet"
Bu gün, 12:37 |
|
|
|
| • Sabiq maliyyə nazirinə hökm oxundu - O, məhkəmədə Seymur Talıbova verdiyi pulun məbləğini açıqladı
Bu gün, 12:32 |
|
|
|
| • Xalq artistinin nəvəsi vəfat etdi - FOTO
Bu gün, 12:30 |
|
|
|
| • Ermənilər YENƏ BAŞLADI: Mövqelərimiz ATƏŞƏ TUTULUB... - QAŞINIRLAR...
Bu gün, 12:29 |
|
|
|
| • 2024-cü ildə hansı ölkə xoşbəxt olub?
Bu gün, 12:27 |
|
|
|
| • Qəfil halı pisləşən alimin xəstəxanaya verməyə də PULU YOXDUR... - "Ölüm anında ani düşündüm ki..."
Bu gün, 12:22 |
|
|
|
| • SOCAR-ın “Petkim”ə investisiyalarının həcmi açıqlanıb
Bu gün, 12:16 |
|
|
|
| • Tanınmış milyonçuya qarşı dələduzluqda ittiham olunan şəxslərdən biri ölüb - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:03 |
|
|
|
| • "Reklam xatirinə işlər görmək, zahiri effektlər yaratmaq mahiyyəti dəyişmir" - Tahir Kərimli AYNA-nı tənqid etdi
Bu gün, 11:57 |
|
|
|
| • "Ermənistan" layihəsi başa çatdı: Bakının sülh şərtləri dəyişir... - keçmiş nazir ŞƏRH EDİR
Bu gün, 11:51 |
|
|
|
| • Rusiya ordusu Ukraynanın Kuraxovo şəhərini ələ keçirib
Bu gün, 11:47 |
|
|
|
| • Əsl erməni faciəsi və qəddarlığı... - ƏLAHƏZRƏT FAKT!
Bu gün, 11:46 |
|
|
|
| • Şəkidəki seçkilərdə `OĞRU` MARAĞI... - FOTOFAKT
Bu gün, 11:45 |
|
|
|
| • Petrosyanın açıq etirafları... məhkəmə araşdırması üçün təkzibolunmaz faktlardır
Bu gün, 11:37 |
|
|
|
| • Novayaepoxa.com və Yenicag.info saytları 8 yaşında
Bu gün, 11:35 |
|
|
|
| • Yəqin icra başçısı bundan xəbərsizdir... - YOXSA...
Bu gün, 11:32 |
|
|
|
| • Bakı həbsxanasında DAHA BİR ÖLÜM
Bu gün, 11:18 |
|
|
|
| • İctimai nəqliyyat kimlər üçün pulsuz olacaq? - ARAŞDIRMA
Bu gün, 11:16 |
|
|
|
| • “Amin Mərdəkanski”ni qətlə yetirməkdə təqsirləndirilən şəxsin məhkəməsi başlayıb - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:09 |
|
|
|
| • Nəcəfli sanki Talıbova SƏDAQƏT ANDI İÇİB... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 11:04 |
|
|
|
| • "Naxçıvana maneəsiz gediş-gəliş xalqımız üçün həyati və strateji əhəmiyyət kəsb edən məsələdir" - deputat
Bu gün, 11:01 |
|
|
|
| • Vurulmuş təyyarə: haqlı tələblər və haqsız tənələr - Görünəni odur ki...
Bu gün, 10:59 |
|
|
|
| • Yeni ildə sülh gözləntisi: ümidlər, risklər və əngəllər - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 10:58 |
|
|
|
| • “Lukaşenko məndən üzr istədi, dedi, zavodu vur” – Zelenski
Bu gün, 10:57 |
|
|
|
| • Prezident təyyarə qəzasında həlak olan ekipaj heyətinin ailə üzvləri və sağ qalan bələdçilərlə görüşüb
Bu gün, 10:55 |
|
|
|
| • Dövlətə xəyanətə görə həbs edilən şəxsin mühakiməsi başlayır - DTX əməliyyatı
Bu gün, 10:54 |
|
|
|
| • Beynəlxalq “IQ” testinə görə Azərbaycan Gürcüstandan çox geridə qaldı... - Ermənistan isə...
Bu gün, 10:52 |
|
|
|
|
